Η αποτελεσματική αντιμετώπιση - διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η γρήγορη επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης και η ολοκλήρωση της επανιδιωτικοποίησης των τραπεζών αποτελούν τα μεγάλα μέτωπα μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης της ανακεφαλαιοποίησης.
Eχοντας συγκεντρώσει σε διάστημα 12 μηνών κεφάλαια ύψους 37 δισ. ευρώ, τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα, οι εγχώριες τράπεζες συγκαταλέγονται σήμερα μεταξύ των πιο ισχυρών κεφαλαιακά τραπεζών στην Ευρώπη. Σύμφωνα με στοιχεία της Euroxx στο τέλος του 2013 ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας βασικών κεφαλαίων (Core Tier 1) της Alpha Bank διαμορφώθηκε στο 16,1%, της Τράπεζας Πειραιώς στο 13,9%, της Eurobank στο 11,3% και της Εθνικής Τράπεζας στο 11,2%. Αντίστοιχα ο μέσος δείκτης Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Barclays, των ευρωπαϊκών τραπεζών διαμορφώθηκε στο 10,5%. Η κεφαλαιακή βάση των εγχώριων τραπεζών θα ενισχυθεί περαιτέρω, καθώς όλες εφαρμόζουν προγράμματα αναδιάρθρωσης που περιλαμβάνουν πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων κ.ά. Ετσι μέχρι το τέλος του έτους ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας της ΕΤΕ θα έχει ξεπεράσει το 18% και της Eurobank το 17%.
Ασπίδα στις επισφάλειες
Ωστόσο η ισχυρή κεφαλαιακή βάση των εγχώριων τραπεζών είναι απολύτως απαραίτητη, προκειμένου να κατορθώσουν να αντεπεξέλθουν στο κύμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια διαμορφώνονται στην Ευρώπη στο 6,1%, ενώ στην Ελλάδα ξεπερνούν το 30%, δηλαδή είναι πέντε φορές υψηλότερα από τον μέσο όρο στην Ευρώπη. Σύμφωνα με επιτελικά στελέχη τραπεζών, η αποτελεσματική διαχείριση των «κόκκινων» δανείων θα αποτελέσει το σημείο που θα κάνει τη μεγάλη διαφορά. Οι τράπεζες εκτιμούν ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα ενισχυθούν και το 2014, αν και με μειούμενο ρυθμό, και θα ανέλθουν στο ζενίθ από το ξέσπασμα της κρίσης. Το 2015 αναμένεται μικρή μείωση, ενώ η ουσιαστική αποκλιμάκωσή τους θα πραγματοποιηθεί το 2016 και, αργότερα, το 2017 αναμένεται τα «κόκκινα» δάνεια να διαμορφωθούν σε επίπεδα χαμηλότερα των σημερινών.
Το δεύτερο μεγάλο στοίχημα για τις τράπεζες, η πορεία του οποίου θα καθορίσει σε σημαντικό βαθμό και την εξέλιξη των επισφαλειών, είναι η επίτευξη θετικού ρυθμού πιστωτικής επέκτασης. Οπως εκτιμούν οι τράπεζες, το α΄ εξάμηνο του 2014 θα συνεχιστεί η μείωση των υπολοίπων των δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα, στο γ΄ τρίμηνο αναμένεται σταθεροποίηση και το δ΄ τρίμηνο θα καταγραφεί μικρή αύξηση των υπολοίπων δανείων. Σε ετήσια βάση για το 2014 προβλέπεται μείωση των χορηγήσεων κατά 3%. Ετσι συνολικά, στην περίοδο 2010 - 2014 τα υπόλοιπα των δανείων θα έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 50 δισ. ευρώ ή κατά 18%.
Ωστόσο το 2015 αναμένεται να τερματιστεί η τετραετής περίοδος πιστωτικής συρρίκνωσης και θα καταγραφεί αύξηση των υπολοίπων των δανείων τόσο προς τις επιχειρήσεις όσο και προς τα νοικοκυριά. Οπως σημειώνουν στελέχη τραπεζών, όσο πιο γρήγορα επιτύχουμε τη μεγάλη επιστροφή σε θετικό ρυθμό πιστωτικής επέκτασης τόσο γρηγορότερα θα ξεκινήσει και η αποκλιμάκωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Η επιστροφή σε ιδιώτες
Τέλος, εξαιρετικά σημαντική, όχι μόνο για τις τράπεζες αλλά γενικότερα για την εγχώρια οικονομία, θεωρείται η επιτάχυνση της επανιδιωτικοποίησης των τραπεζών. Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) ήδη εξετάζει τις εναλλακτικές δυνατότητες προκειμένου να αξιοποιηθούν ταχύτερα οι μετοχές που βρίσκονται δεσμευμένες στο πλαίσιο των warrants.
Στόχος είναι η ταχύτερη επιστροφή των τραπεζών σε ιδιώτες, κάτι που αναφέρεται ρητά και στο μνημόνιο, εκμεταλλευόμενο το θετικό κλίμα και τις ευνοϊκές συνθήκες που δημιουργεί η διαφαινόμενη επιστροφή της χώρας σε ανοδική τροχιά. Αν ολοκληρωθεί η επιστροφή των συστημικών τραπεζών στους ιδιώτες, τότε το ΤΧΣ θα μπορέσει να επιστρέψει νωρίτερα μέρος των κεφαλαίων που χρησιμοποιήθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση του 2013. Το ΤΧΣ ήδη ανακτά το σύνολο των κεφαλαίων που διέθεσε στην Alpha (3,96 δισ.) και την Πειραιώς (6,8 δισ. ευρώ), καθώς και σημαντικό μέρος των κεφαλαίων που διέθεσε στην Εθνική και την Eurobank.
Σήμερα η αξία των συμμετοχών του ΤΧΣ στις συστημικές τράπεζες φτάνουν τα 15 δισ. ευρώ και αν συνυπολογιστούν τα 11,5 δισ. ευρώ που διατηρείται ως κεφαλαιακό απόθεμα τότε το ΤΧΣ μπορεί να επιστρέψει στο Δημόσιο σε σχετικά σύντομο χρόνο πάνω από 26 δισ. ευρώ.
Οπως σημειώνει η διευθύνουσα σύμβουλος του ΤΧΣ, κ. Αναστασία Σακελλαρίου, οι επιτυχείς αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των συστημικών τραπεζών υποδηλώνουν έμπρακτα την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο, καθώς και τις ευοίωνες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ