The Economist |
Αυτή είναι μια ασυνήθιστα πολυάσχολη εποχή όσον αφορά την δυστυχή ιστορία των προσπαθειών για αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Μέσα σε δύο εβδομάδες στα τέλη του Ιούνη, οι τρεις μεγαλύτεροι ρυπαντές του πλανήτη ανακοίνωσαν σχέδια για περιορισμό των ρύπων τους. Στην Κίνα και την Αμερική, οι προσπάθειες αυτές είναι πιο φιλόδοξες από τις προηγούμενες πολιτικές, όμως δεν αρκούν για να σταματήσουν την ανεξέλεγκτη αύξηση των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων.
Στο επίκεντρο των αλλαγών βρέθηκε η ανακοίνωση στις 25/6 νέων ελέγχων για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στις ΗΠΑ, την οποία χαρακτήρισε ο Ομπάμα ως «ένα από τα πιο σημαντικές αποφάσεις που λαμβάνουμε σαν έθνος». Μια βδομάδα νωρίτερα, η Κίνα, ο μεγαλύτερος ρυπαντής διεθνώς, αποκάλυψε το σχέδιό της για να συγκρατήσει την τοξική μόλυνση της ατμόσφαιρας, καθώς και την εκκίνηση ενός συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων στην πόλη Σενζέν, το οποίο βασίζεται στο αντίστοιχο ευρωπαϊκό. Τέλος, η Ε.Ε. δεν έμεινε πίσω και ανακοίνωσε νέα όρια στους ρύπους των αυτοκινήτων για το 2020.
Ας αποδώσουμε όμως τα εύσημα. Μετά από χρόνια άκαρπων διαπραγματεύσεων για μια παγκόσμια συμφωνία, οι μεγάλοι ρυπαντές αποφάσισαν να προχωρήσουν μόνοι τους. Αυτό είναι καλύτερο από το τίποτα, αλλά τα μέτρα που προτείνουν δεν είναι τα πλέον απαραίτητα και μπορεί να μειώσουν ακόμα περισσότερο τις πιθανότητες για μια παγκόσμια συμφωνία, καθώς οι ρυπαντές μπορούν τώρα να πουν ότι είναι περιττή.
Πολλές από τις αμερικανικές και κινεζικές κινήσεις είναι διοικητικού χαρακτήρα: Ένα όριο στις εκπομπές εδώ, μια ρύθμιση για τη μόλυνση εκεί. Στην Κίνα, υπάρχει και η αιτία της δημόσιας υγείας που δίνει ώθηση σε αυτή την προσέγγιση. Το Πεκίνο υπέφερε από μια «αεραποκάλυψη» τον Ιανουάριο, με το νέφος να φτάνει σε επίπεδα 40 φορές άνω του επιτρεπτού. Οι ΗΠΑ δεν έχουν αντίστοιχη δικαιολογία. Ο κ. Ομπάμα χρησιμοποιεί μέτρα αντίστοιχα με αυτά του κεντρικού σοβιετικού σχεδιασμού λόγω της απελπισίας του. Δεν μπορεί να περάσει κλιματικούς νόμους στο κογκρέσο, άρα οι διοικητικές αποφάσεις είναι το μοναδικό του όπλο.
Το πρόβλημα είναι ότι τέτοια μέτρα δεν είναι πολύ ακριβή. Οι απαγορεύσεις ή τα ποσοτικά όρια εμποδίζουν τις εκπομπές δίχως να αναλογίζονται τον πλήρη αντίκτυπο των πολιτικών. Κάποια από αυτά παρέχουν καθαρά οφέλη (όπως τα όρια στα αυτοκίνητα), αλλά πολλά άλλα όχι. Για παράδειγμα, η δέσμευση άνθρακα στοιχίζει μια περιουσία. Τα σχέδια της Αμερικής μοιάζουν ανησυχητικά σαν μια τσάντα ενεργειακής πολιτικής, στην οποία βάζει το χέρι ο πρόεδρος, παρά με ένα συνεκτικό σχέδιο περιορισμού των ρύπων.
Οι περιβαλλοντικές πολιτικές δεν διαφέρουν από τις άλλες: Χρειάζεσαι το καλύτερο αποτέλεσμα για τα χρήματα που δαπανείς. Ο τρόπος για να το έχεις αυτό είναι να χρησιμοποιείς τους μηχανισμούς της αγοράς, ώστε π.χ. να βρεις τον πιο αποδοτικό τρόπο μείωσης του άνθρακα. Η Αμερική δεν έχει ένα τέτοιο μηχανισμό στο ομοσπονδιακό επίπεδο και αγωνίζεται να συστήσει έναν.
Η Ευρώπη ισχυρίζεται ότι έχει το προβάδισμα, καθώς από το 2005 διαθέτει ένα σύστημα εμπορίας που θέτει όρια στις εκπομπές και επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αγοράζουν δικαιώματα εκπομπών, τιμολογώντας έτσι τον άνθρακα. Όμως, το σχέδιο είναι περίπλοκο και υποτιμάται από ευρείες εξαιρέσεις – τα μειονεκτήματα αυτά αφορούν και το σχέδιο της Κίνας. Το ευρωκοινοβούλιο επρόκειτο να ψηφίσει για μια επείγουσα λύση στις 2/7. Ακόμα και αν ο συμβιβασμός περάσει όμως, απλά θα καθυστερήσει την κατάρρευση κατά 1-2 χρόνια.
Μια τσωρτσιλιανή προσέγγιση στην παγκόσμια θέρμανση
Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ είπε κάποτε ότι η Αμερική πάντα θα έπραττε το σωστό, αφού πρώτα εξαντλούσε τις εναλλακτικές. Το σωστό στην κλιματική πολιτική για όλες τις χώρες είναι ένας φόρος άνθρακα, ο οποίος είναι απλούστερος και λιγότερο ευπαθής στη διακύμανση των εκπομπών από ότι το σύστημα cap andtrade. Για χρόνια, ένας τέτοιος φόρος δεν κέρδισε την εμπιστοσύνη των πολιτικών, αλλά καθώς οι εναλλακτικές αποτυγχάνουν, αξίζει μια ακόμη ματιά. Οι σημερινές περιβαλλοντικές πολιτικές δεν θα διατηρήσουν την αύξηση της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας σε επίπεδα μέχρι 2 βαθμούς Κελσίου. Ένας φόρος άνθρακα, αν και αυστηρός, θα μπορούσε να το πράξει. Οι μεγάλοι ρυπαντές θα πρέπει να υποθέσουν ότι ο φόρος αυτός θα έρθει κάποια μέρα και να σχεδιάσουν ανάλογα.
(από energia.gr)
