Koρυφαία διαπίστωση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (World Economic Forum – WEF) στο Νταβός αυτές τις μέρες είναι ότι οι περισσότερες χώρες δεν παρέχουν τις συνθήκες στις οποίες μπορούν να ευημερήσουν οι πολίτες κι αυτό είναι ένα σημαντικό πρόβλημα όχι μόνο για τους πολίτες αλλά και για τις κοινωνίες και τις τοπικές οικονομίες.
Το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι η κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης. Ως αποτέλεσμα, οτιδήποτε υπονομεύει την καλύτερη κατανομή των ταλέντων και εμποδίζει την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη για την ανάπτυξη.
Στο πλαίσιο αυτό ανακοινώθηκε Δείκτης Παγκόσμιας Κοινωνικής Κινητικότητας, ο οποίος συγκρίνει 82 παγκόσμιες οικονομίες κι έχει σχεδιαστεί για να παρέχει στους φορείς χάραξης πολιτικής ένα μέσο για τον εντοπισμό τομέων που χρήζουν προσοχής ως προς τη βελτίωση της κοινωνικής κινητικότητας και την προώθηση ίσων ευκαιριών, παράγοντες οι οποίοι εκτιμάται ότι συνεισφέρουν καταλυτικά στην οικονομική ανάπτυξη.
Η κοινωνική κινητικότητα, σύμφωνα με τους αναλυτές του WEF, ορίζεται ως η μετάβαση από μια κοινωνική-οικονομική τάξη σε μια άλλη, η οποία επηρεάζεται από μια σειρά παραμέτρων, μεταξύ των οποίων η εκπαίδευση, η πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, οι προοπτικές ένταξης στην αγορά εργασίας, οι κοινωνικές παροχές, η πρόσβαση στην τεχνολογία κ.α..
Ο δείκτης εξετάζει τι μπορεί μια χώρα να κάνει με ολιστική προσέγγιση ώστε να προωθήσει τη σχετική κοινωνική κινητικότητα για όλους τους πολίτες, παρέχοντας μεθοδολογία η οποία διαφέρει αισθητά από τις τρέχουσες πρακτικές.
Ιστορικά, οι δείκτες αναλύουν την κοινωνική κινητικότητα ανά γενιά συγκρίνοντας τα οφέλη για τα παιδιά με εκείνα για τους γονείς τους. Άλλοι δείκτες επικεντρώνονται στα αποτελέσματα και, ως εκ τούτου, υστερούν στην παροχή έγκαιρης και κατανοητής πληροφόρησης ενώ πολλοί τείνουν να εξετάζουν την εισοδηματική ανισότητας. Το πρόβλημα με αυτές τις προσεγγίσεις είναι ότι καταγράφουν την επίδραση των μέτρων που ελήφθησαν πριν από 30-40 χρόνια.
Ωστόσο, ο Δείκτης Παγκόσμιας Κοινωνικής Κινητικότητας επικεντρώνεται στους καταλύτες της κοινωνικής κινητικότητας αντί στα αποτελέσματα. Εξετάζει τις πολιτικές, τις πρακτικές και τα θεσμικά πλαίσια κι αυτό του επιτρέπει να δίνει αποτελεσματικές συγκρίσεις ανά περιοχές και γενιές. Χρησιμοποιεί 10 πυλώνες, οι οποίοι με τη σειρά τους κατανέμονται σε πέντε καθοριστικούς παράγοντες κοινωνικής κινητικότητας – υγεία, εκπαίδευση, πρόσβαση στην τεχνολογία, ευκαιρίες εργασίας, συνθήκες εργασίας και δίκαιες αμοιβές και, συστήματα κοινωνικής προστασίας χωρίς αποκλεισμούς.
Μία από τις βασικές συστάσεις είναι η ανάγκη για ένα νέο πρότυπο, το οποίο η έκθεση υποστηρίζει ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τον προσδιορισμό δράσεων πολιτικής και επιχειρηματικών πρακτικών προτεραιότητας που θα βελτίωναν την κοινωνική κινητικότητα.
Η Ελλάδα
Διαπιστώνεται ότι οι περισσότερες οικονομίες πρέπει να γεφυρώσουν το χάσμα κοινωνικής κινητικότητας, με την Ελλάδα να φιγουράρει στην 48η θέση με σκορ 59,8, στο σύνολο των 82 χωρών. Είναι ενδεικτικό ότι στον τομέα των εργατικών δικαιωμάτων λαμβάνει την 74η θέση και στις ευκαιρίες απασχόλησης την 79η. Στον τομέα για τη λειτουργία των θεσμών έχει καλύτερη θέση, 42η και 45η στην κατάταξη για τις δημόσιες υπηρεσίες ενώ στην μέση του καταλόγου, ήτοι 44η, είναι στον τομέα της πολιτικής σταθερότητας. Την 50η θέση καταλαμβάνει η Ελλάδα στον τομέα της πρόσβασης στην εκπαίδευση ενώ στην ποιοτική εκπαίδευση είναι 34η και 69η στον τομέα της δια βίου μάθησης, 38η στον τομέα πρόσβασης στην τεχνολογία και 41η στην κοινωνική προστασία.
Στη συνολική κατάταξη διαπιστώνεται ότι οι σκανδιναβικές χώρες εμφανίζουν τις καλύτερες επιδόσεις. Η Δανία βρίσκεται στην κορυφή με βαθμολογία κοινωνικής κινητικότητας 85,2, ακολουθούμενη με μικρή διαφορά από τη Φινλανδία (83,6), τη Νορβηγία (83,6), τη Σουηδία (83,5) και την Ισλανδία (82,7). Αυτά τα κράτη συνδυάζουν την πρόσβαση, την ποιότητα και την ισότητα στην εκπαίδευση, προσφέροντας παράλληλα ευκαιρίες απασχόλησης και καλές συνθήκες εργασίας, παράλληλα με την ποιότητα της κοινωνικής προστασίας και των θεσμών χωρίς αποκλεισμούς.