Για τέταρτη συνεχή χρονιά παραμένει κάτω από τις 700.000 άτομα η απασχόληση στο εμπόριο, ενώ ακόμη και η όποια αύξηση των θέσεων εργασίας έχει πλέον πολύ διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά σε σύγκριση με το παρελθόν.
Οι ευέλικτες μορφές εργασίας κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος, ενώ την ίδια ώρα οι μισθοί και στο εμπόριο διαρκώς μειώνονται, συμβάλλοντας με τον τρόπο τους σε έναν φαύλο κύκλο λιτότητας. Καθοριστικό ρόλο στην εικόνα που παρουσιάζει το εμπόριο διαδραματίζουν και τα capital controls, τα οποία ακύρωσαν την όποια αισιοδοξία είχε διατυπωθεί από τον εμπορικό κόσμο στα τέλη του 2014 για την πορεία του κλάδου το 2015.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου 2015 την οποία παρουσίασε χθες η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), η απασχόληση στο εμπόριο αυξήθηκε το 2015 (με βάση τα στοιχεία του β΄ τριμήνου) κατά 5,3% μετά από συνεχή συρρίκνωση την περίοδο 2009-2014, ενισχυμένη κατά 32.824 θέσεις εργασίας. Εντούτοις, παραμένει και το 2015 κάτω από τις 700.000 και συγκεκριμένα στα 657.320 άτομα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η πλειονότητα των θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν το 2015 στον κλάδο του εμπορίου ήταν μερικής απασχόλησης. Ετσι, από τις 32.824 νέες θέσεις εργασίας οι 17.136 ήταν μερικής απασχόλησης και οι υπόλοιπες 15.688 πλήρους απασχόλησης. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το ποσοστό της μερικής απασχόλησης έχει υπερδιπλασιασθεί σε σύγκριση με ό,τι ίσχυε κατά την έναρξη της οικονομικής κρίσης: από 4,5% στο σύνολο της απασχόλησης το 2008 ανέρχεται σήμερα στο 10,6%.
Εδαφος σε σχέση με πέρυσι κερδίζει και η προσωρινή εργασία με τις συμβάσεις μάλιστα ορισμένου χρόνου άνω των τριών ετών να μειώνονται έναντι των ολιγόμηνων συμβάσεων. Σε σύνολο 392.364 θέσεων μισθωτής εργασίας στο εμπόριο το 2015 οι 363.072 πρόκειται για μόνιμη απασχόληση, ενώ οι υπόλοιπες 29.292 πρόκειται για θέσεις προσωρινής απασχόλησης. Σε σχέση με το 2014 οι θέσεις μόνιμης απασχόλησης έχουν αυξηθεί κατά 7,3%, ενώ της προσωρινής κατά 12%. Οπως επισημαίνεται στην έκθεση της ΕΣΕΕ μόλις το 5,6% των ανδρών και το 3% των γυναικών εργάζεται στο εμπόριο με σύμβαση ορισμένου χρόνου διάρκειας άνω των 3 ετών. Αντιθέτως, το 70% καλύπτεται με σύμβαση διάρκειας μικρότερη του ενός έτους και παρατηρείται κυρίως αύξηση στις συμβάσεις 4-6 μηνών και 7-12 μηνών. Την ίδια ώρα ακόμη και οι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης στο εμπόριο έχουν δεχθεί σημαντικό πλήγμα στο εισόδημά τους. Σωρευτικά την περίοδο 2012-2015 οι μέσες αποδοχές στις εμπορικές επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 10 άτομα μειώθηκαν κατά 15,60%, ενώ στις εμπορικές επιχειρήσεις με προσωπικό κάτω από 10 άτομα οι μέσες αποδοχές μειώθηκαν σωρευτικά την ίδια περίοδο κατά 28,36%.
Η φθίνουσα πορεία του εμπορίου επηρεάζει όχι μόνο τους μισθωτούς, αλλά και τους εργοδότες, οι οποίοι φαίνεται να σκέφτονται πλέον αρκετά το ενδεχόμενο να μετατραπούν από αφεντικά σε υπάλληλοι. Στις Α.Ε. και ΕΠΕ το 46,9% προτιμά να κατευθυνθεί προς ένα άλλο ελεύθερο επάγγελμα, το 15,6% προς μία θέση μισθωτού του Δημοσίου, το 14,1% προς μία θέση μισθωτού του ιδιωτικού τομέα και μόλις το 4,7% να αναζητήσει εργασία στο εξωτερικό. Στις ομόρρυθμες, ετερόρρυθμες και ατομικές επιχειρήσεις, το 29,9% των εργοδοτών επιλέγει να κατευθυνθεί προς κάποιο άλλο ελεύθερο επάγγελμα, το 26,3% προς μισθωτή θέση του δημοσίου τομέα, το 24,2% προς μισθωτή θέση του ιδιωτικού τομέα και το 6,8% προς αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό. Τα παραπάνω στοιχεία στα οποία αποτυπώνεται η απογοήτευση των εμπόρων οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στη διάψευση των προσδοκιών τους για το 2015. Ετσι, αν και πέρυσι μείωση πωλήσεων και κερδών για το 2015 προέβλεπε το 40% των μικρών εμπορικών επιχειρήσεων, πλέον το 67,8% εκτιμά ότι το 2015 θα κλείσει με μείωση πωλήσεων και το 72,2% με μείωση κερδών. Εξω έπεσαν στις προβλέψεις και οι μεγάλες επιχειρήσεις. Ετσι, ενώ μείωση των πωλήσεων για το 2015 προέβλεπε στα τέλη του 2014 το 16,7%, τώρα το ποσοστό ανέρχεται στο 52,7%.
Πιθανότητα «λουκέτου» εντός του 2015 βλέπει το 5,9% των Α.Ε. και ΕΠΕ, ενώ το ποσοστό ανεβαίνει στο 16,5% για τις ομόρρυθμες, ετερόρρυθμες και ατομικές επιχειρήσεις.
Η διάψευση των προσδοκιών το 2015 προκαλεί έντονη αβεβαιότητα για το 2016. Τέσσερις στις δέκα Α.Ε. και ΕΠΕ δηλώνει ότι δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα διαμορφωθούν οι πωλήσεις το επόμενο έτος, ενώ οι μικρότερες εμπορικές επιχειρήσεις αναμένουν σε ποσοστό 40,7% περαιτέρω κάμψη του τζίρου.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση ελληνικού εμπορίου 2015 την οποία παρουσίασε χθες η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), η απασχόληση στο εμπόριο αυξήθηκε το 2015 (με βάση τα στοιχεία του β΄ τριμήνου) κατά 5,3% μετά από συνεχή συρρίκνωση την περίοδο 2009-2014, ενισχυμένη κατά 32.824 θέσεις εργασίας. Εντούτοις, παραμένει και το 2015 κάτω από τις 700.000 και συγκεκριμένα στα 657.320 άτομα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η πλειονότητα των θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν το 2015 στον κλάδο του εμπορίου ήταν μερικής απασχόλησης. Ετσι, από τις 32.824 νέες θέσεις εργασίας οι 17.136 ήταν μερικής απασχόλησης και οι υπόλοιπες 15.688 πλήρους απασχόλησης. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το ποσοστό της μερικής απασχόλησης έχει υπερδιπλασιασθεί σε σύγκριση με ό,τι ίσχυε κατά την έναρξη της οικονομικής κρίσης: από 4,5% στο σύνολο της απασχόλησης το 2008 ανέρχεται σήμερα στο 10,6%.
Εδαφος σε σχέση με πέρυσι κερδίζει και η προσωρινή εργασία με τις συμβάσεις μάλιστα ορισμένου χρόνου άνω των τριών ετών να μειώνονται έναντι των ολιγόμηνων συμβάσεων. Σε σύνολο 392.364 θέσεων μισθωτής εργασίας στο εμπόριο το 2015 οι 363.072 πρόκειται για μόνιμη απασχόληση, ενώ οι υπόλοιπες 29.292 πρόκειται για θέσεις προσωρινής απασχόλησης. Σε σχέση με το 2014 οι θέσεις μόνιμης απασχόλησης έχουν αυξηθεί κατά 7,3%, ενώ της προσωρινής κατά 12%. Οπως επισημαίνεται στην έκθεση της ΕΣΕΕ μόλις το 5,6% των ανδρών και το 3% των γυναικών εργάζεται στο εμπόριο με σύμβαση ορισμένου χρόνου διάρκειας άνω των 3 ετών. Αντιθέτως, το 70% καλύπτεται με σύμβαση διάρκειας μικρότερη του ενός έτους και παρατηρείται κυρίως αύξηση στις συμβάσεις 4-6 μηνών και 7-12 μηνών. Την ίδια ώρα ακόμη και οι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης στο εμπόριο έχουν δεχθεί σημαντικό πλήγμα στο εισόδημά τους. Σωρευτικά την περίοδο 2012-2015 οι μέσες αποδοχές στις εμπορικές επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 10 άτομα μειώθηκαν κατά 15,60%, ενώ στις εμπορικές επιχειρήσεις με προσωπικό κάτω από 10 άτομα οι μέσες αποδοχές μειώθηκαν σωρευτικά την ίδια περίοδο κατά 28,36%.
Η φθίνουσα πορεία του εμπορίου επηρεάζει όχι μόνο τους μισθωτούς, αλλά και τους εργοδότες, οι οποίοι φαίνεται να σκέφτονται πλέον αρκετά το ενδεχόμενο να μετατραπούν από αφεντικά σε υπάλληλοι. Στις Α.Ε. και ΕΠΕ το 46,9% προτιμά να κατευθυνθεί προς ένα άλλο ελεύθερο επάγγελμα, το 15,6% προς μία θέση μισθωτού του Δημοσίου, το 14,1% προς μία θέση μισθωτού του ιδιωτικού τομέα και μόλις το 4,7% να αναζητήσει εργασία στο εξωτερικό. Στις ομόρρυθμες, ετερόρρυθμες και ατομικές επιχειρήσεις, το 29,9% των εργοδοτών επιλέγει να κατευθυνθεί προς κάποιο άλλο ελεύθερο επάγγελμα, το 26,3% προς μισθωτή θέση του δημοσίου τομέα, το 24,2% προς μισθωτή θέση του ιδιωτικού τομέα και το 6,8% προς αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό. Τα παραπάνω στοιχεία στα οποία αποτυπώνεται η απογοήτευση των εμπόρων οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στη διάψευση των προσδοκιών τους για το 2015. Ετσι, αν και πέρυσι μείωση πωλήσεων και κερδών για το 2015 προέβλεπε το 40% των μικρών εμπορικών επιχειρήσεων, πλέον το 67,8% εκτιμά ότι το 2015 θα κλείσει με μείωση πωλήσεων και το 72,2% με μείωση κερδών. Εξω έπεσαν στις προβλέψεις και οι μεγάλες επιχειρήσεις. Ετσι, ενώ μείωση των πωλήσεων για το 2015 προέβλεπε στα τέλη του 2014 το 16,7%, τώρα το ποσοστό ανέρχεται στο 52,7%.
Πιθανότητα «λουκέτου» εντός του 2015 βλέπει το 5,9% των Α.Ε. και ΕΠΕ, ενώ το ποσοστό ανεβαίνει στο 16,5% για τις ομόρρυθμες, ετερόρρυθμες και ατομικές επιχειρήσεις.
Η διάψευση των προσδοκιών το 2015 προκαλεί έντονη αβεβαιότητα για το 2016. Τέσσερις στις δέκα Α.Ε. και ΕΠΕ δηλώνει ότι δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα διαμορφωθούν οι πωλήσεις το επόμενο έτος, ενώ οι μικρότερες εμπορικές επιχειρήσεις αναμένουν σε ποσοστό 40,7% περαιτέρω κάμψη του τζίρου.
kathimerini.gr
