«Ένα όνειρο είναι μονάχα ένα όνειρο.
Ένας στόχος είναι ένα όνειρο με σχέδιο και προθεσμία»
Harvey Mackay, Αμερικανός συγγραφέας
Βραχυπρόθεσμοι ή μακροπρόθεσμοι, οι στόχοι αφυπνίζουν τον μηχανισμό εκείνο του ανθρώπου που θέτει σε λειτουργία την προσπάθεια της επίτευξης. Για να λειτουργήσει σωστά η τελευταία, χρειάζεται ξεκάθαρους και σαφείς στόχους. Όμως, ο καθορισμός τους είναι πολλά περισσότερα από το να αποφασίσουμε απλά τι θέλουμε να κάνουμε…
Συγκεκριμένα, τόσο για τους προσωπικούς, όσο και για τους επαγγελματικούς, ο αποτελεσματικός στόχος πρέπει να πληροί κάποιες προϋποθέσεις. Στην επαγγελματική διάλεκτο, ο αποτελεσματικός στόχος έχει καθιερωθεί να αποκαλείται S.M.A.R.T. (έξυπνος ή ευφυής), όρος που αποτελεί αρκτικόλεξο των αγγλικών λέξεων (Specific, Measurable, Achievable, Related, Time-bound) που προσδιορίζουν και τα κύρια χαρακτηριστικά του.
Συγκεκριμένος (Specific)
Οι στόχοι πρέπει να είναι συγκεκριμένοι και ξεκάθαροι, με έμφαση σε αυτό που πρόκειται να συμβεί. Για παράδειγμα, ο στόχος «Θα βρω δουλειά» είναι ελλιπής και ρευστός. Απαιτούνται πιο συγκεκριμένες επισημάνσεις, όπως «Που μπορώ να ψάξω να βρω δουλειές που με ενδιαφέρουν;», «Από πότε θα ξεκινήσω να ψάχνω και ποιο είναι το χρονικό περιθώριο που θέτω για να καταλήξω σε μια δουλειά;» ή «Αν δεν βρω δουλειά που με ενδιαφέρει, θα ψάξω για κάποια δουλειά σε άλλο αντικείμενο;». Άρα, το να πει κάποιος «Από αύριο θα στέλνω βιογραφικά σε όποια αγγελία με ενδιαφέρει και αν σε ένα μήνα δεν έχω βρει δουλειά στο αντικείμενο μου, θα αρχίσω να στέλνω βιογραφικά και σε άλλες δουλειές», θέτει ένα συγκεκριμένο πλαίσιο στο οποίο θα ξέρει αν ο στόχος του έχει επιτευχθεί ή όχι.
Μετρήσιμος (Measurable)
Σημαντικό είναι να μπορεί ο στόχος να μετρηθεί σύμφωνα με τα κριτήρια που έχουν τεθεί («Πότε θα θεωρήσω ότι έχω πετύχει το στόχο μου;»). Έτσι, η μέτρηση της προόδου προς την επίτευξη θα είναι εφικτή και θα είναι δυνατή η καταγραφή από τα οφέλη που έχουν αποκομιστεί στη διάρκεια της προσπάθειας.
Εφικτός (Achievable)
Ένας στόχος για να είναι εφικτός, πρέπει καταρχήν να έχει νόημα για όποιον τον θέτει, ώστε να παρακινεί όλες τις δυνάμεις και τις ικανότητες του για την επίτευξη. Είναι ανώφελο να θέτουμε ένα στόχο στον οποίο δεν πιστεύουμε ή δεν ανταποκρίνεται στις δικές μας αξίες. Πρέπει, δηλαδή, να είναι σύμφωνος με το προσωπικό μας δυναμικό, τα ψυχικά αποθέματα που διαθέτουμε την εκάστοτε περίοδο που θέτουμε το στόχο και πάντα σύμφωνα με τις ικανότητες και δεξιότητες του καθενός.
Ρεαλιστικός (Realistic)
Οι στόχοι πρέπει να είναι ρεαλιστικοί. Όταν ο στόχος που τίθεται ξεπερνά κατά πολύ τις δυνατότητες και τα όρια του ανθρώπου που τον θέτει, καταλήγει σε αποτυχία. Γι’ αυτό, αφού ληφθούν υπόψη οι δυνατότητες και οι περιορισμοί, σχεδιάζουμε τους στόχους και την πορεία μας προς αυτούς με ρεαλιστικά κριτήρια, τόσο όσον αφορά τη διαδικασία, όσο και την εκπλήρωσή τους.
Χρονικά δεσμευτικός (Time-Bound)
Ένας στόχος χαρακτηρίζεται επιτυχημένος αν πραγματοποιηθεί μέσα στο χρονικό πλαίσιο που έχει τεθεί από την αρχή για την ολοκλήρωσή του. Ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα δίνει την απαραίτητη δομή στον εκάστοτε στόχο, αλλά και την αναγκαία ώθηση. Για παράδειγμα, πολλοί θέλουν να βρουν μια νέα θέση εργασίας ή να ξεκινήσουν μια επιχείρηση, κάποια μέρα. Όμως, χωρίς ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο, δεν υπάρχει αίσθηση του επείγοντος, άρα και κανένας λόγος να δραστηριοποιηθούν σήμερα.
Το σύστημα S.M.A.R.T. υπογραμμίζει ότι κάθε στόχος είναι πραγματοποιήσιμος, αν σχεδιαστεί σωστά και με προσοχή και λαμβάνοντας υπόψη τις ατομικές παραμέτρους που υπεισέρχονται κάθε φορά. Αν και ξεκίνησε σαν μία στρατηγική στοχοθεσίας σε εταιρίες και ομάδες εργασίας, είναι πολύ αποτελεσματικό και σε ατομική βάση.
Ας θέσουμε τους δικούς μας «έξυπνους» στόχους και ας αρχίσουμε να δουλεύουμε για την επίτευξή τους σήμερα!
Ματίνα Λαγουδάκη
Ψυχολόγος
