Βαριά συννεφιά πάνω από τα οικιακά φωτοβολταϊκά, που από Ελντοράντο των μικρομεσαίων εξελίσσονται σε επενδυτική έρημο. Η αιτία είναι η νέα μεγάλη μείωση στην τιμή αγοράς (ταρίφα) από το σύστημα της κιλοβατώρας, που παράγεται από οικιακά φωτοβολταϊκά.
Συγκεκριμένα, με κυβερνητική απόφαση η ταρίφα των οικιακών φωτοβολταϊκών έπεσε στα 12,5 λεπτά την κιλοβατώρα (kWh), από 55 λεπτά που ήταν όταν ξεκίνησε το πρόγραμμα. Πρόκειται για μια μείωση σοκ, άνω του 75%. Προηγήθηκε βέβαια η μείωση στα 25 λεπτά την kWh πέρυσι τον Αύγουστο. Μάλιστα, το πρόγραμμα που ανακοίνωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προβλέπει ότι το 2019 η τιμή της παραγόμενης από οικιακά ηλιακά πάνελ κιλοβατώρας θα πέσει στα 8 λεπτά.
Η βασική αιτία της μείωσης είναι αναμφίβολα το μεγάλο έλλειμμα που καταγράφεται στον Λειτουργό Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΛΑΓΗΕ Α.Ε.) και στον λογαριασμό για την ενίσχυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), ο οποίος όμως τροφοδοτεί πλουσιοπάροχα και ιδιωτικές μονάδες φυσικού αερίου. Το επιχείρημα του υπουργείου είναι ότι οι αποδόσεις των επενδύσεων σε οικιακά φωτοβολταϊκά ήταν πολύ μεγάλες και το μέρος των αποσβέσεων που απορροφούσαν δυσανάλογα υψηλό. Συγκεκριμένα, μέχρι τον Απρίλιο φέτος έχουν εγκατασταθεί σε κτιριακές εγκαταστάσεις, που χρησιμοποιούνται για κατοικία ή στέγαση πολύ μικρών επιχειρήσεων, περίπου 38.000 φωτοβολταϊκά συστήματα (ισχύος μικρότερης των 10 kW). Η συνολικά εγκατεστημένη ονομαστική ισχύς είναι 341 μεγαβάτ (MWp). Σύμφωνα, με μελέτη του ΥΠΕΚΑ, το μερίδιο των φωτοβολταϊκών σε στέγες στη συνολική παραγόμενη ενέργεια από ΑΠΕ ήταν περίπου 2,4%, αποσπώντας όμως δυσανάλογη αποζημίωση της τάξεως των 224 εκατ. ευρώ (περίπου 10% της συνολικής αποζημίωσης για ΑΠΕ), για το διάστημα 2010-2012. Ενα ακόμα βασικό επιχείρημα της κυβερνητικής πλευράς είναι ότι το κόστος εγκατάστασης των φωτοβολταϊκών συστημάτων, από τότε που ορίστηκαν οι υψηλότατες ταρίφες, έχει μειωθεί έως και 64%. Στη μείωση αυτή συνέβαλε το γεγονός ότι κατά κύριο λόγο τοποθετούνται κινεζικά πάνελ (σε ποσοστό μέχρι και 60%), που είναι πολύ φθηνότερα των ευρωπαϊκών. Δυστυχώς όμως για τους επίδοξους επενδυτές οικιακών φωτοβολταϊκών η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινείται προς την επιβολή δασμών στα ηλιακά συστήματα από την Κίνα, γεγονός που θα απογειώσει ξανά το κόστος των φωτοβολταϊκών συστημάτων και θα απομειώσει την απόδοση των όποιων μελλοντικών επενδύσεων.
Οι μεγάλες μειώσεις των τιμών αγοράς της κιλοβατώρας από οικιακά φωτοβολταϊκά συνάντησε τις μεγάλες αντιδράσεις των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον χώρο. Αν και δέχονται ότι είναι λογική μια περαιτέρω μείωση της ταρίφας, θεωρούν τις τιμές που επιβλήθηκαν υπερβολικά χαμηλές. Η εκ νέου άνοδος του κόστους εγκατάστασης, λόγω επιβολής δασμών στα κινεζικά προϊόντα αποτελεί βασικό σημείο των τοποθετήσεών τους.
Σε σχετική ανακοίνωση του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών σημειώνεται ότι το επενδυτικό κόστος παρουσιάζει ήδη αύξηση 10%-20%, ενώ οι επενδύσεις αντιμετωπίζουν υψηλά τραπεζικά επιτόκια, ανασφάλεια, περιορισμένη πρόσβαση σε δανεισμό και καθυστερήσεις στις πληρωμές από τον ΛΑΓΗΕ. Ο ΣΕΦ καλεί το υπουργείο Περιβάλλοντος σε άμεσο ανασχεδιασμό του πλαισίου ανάπτυξης των φωτοβολταϊκών και των ΑΠΕ ευρύτερα, έτσι ώστε να βελτιωθεί το ενεργειακό μείγμα της χώρας, μειώνοντας τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και τις εκπομπές ρύπων και διοξειδίου του άνθρακα, «χωρίς κόστος για τους καταναλωτές».
Χωρίς σχέδιο
Η υπόθεση, πάντως, αποτυπώνει για μια ακόμα φορά, πως ο σχεδιασμός για τα περιβαλλοντικά θέματα γίνεται συνήθως χωρίς πρόγραμμα, χωρίς σχέδιο, χωρίς ουσιαστική περιβαλλοντική λογική, αλλά μόνο με βραχυπρόθεσμες οικονομικές επιδιώξεις. Στην αρχή, όταν ο στόχος ήταν να δελεαστούν οι μικρομεσαίοι και «να κινηθεί η αγορά» δόθηκαν υψηλότατες τιμές, με αποτέλεσμα η ΔΕΗ να αγοράζει το ρεύμα σε πολλαπλάσιες τιμές από τις τιμές πώλησης. Σήμερα, που τα φωτοβολταϊκά πλήθυναν και τα ταμεία είναι άδεια, επιβάλλονται τιμές που οδηγούν στην παύση της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στις στέγες.
Του Γιαννη Ελαφρου
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ