Η χρησιμότητα του Scenario Planning.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία την Άνοιξη του 2014, είχε σαν συνέπεια την επιβολή κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) στην Ρωσία και σαν αντίδραση εμπάργκο στην εισαγωγή αγροδιατροφικών προϊόντων από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ρωσική Ομοσπονδία τον Ιούλιο του 2014, κάτι που ισχύει μέχρι σήμερα.
Από την στιγμή που το εμπάργκο αυτό ξεκίνησε να εφαρμόζεται, αποτέλεσε ταυτόχρονα απειλή και ευκαιρία για διαφορετικές εταιρίες και οργανισμούς. Για τους Έλληνες φρουτοπαραγωγούς π.χ., αποτέλεσε απειλή γιατί σαν μέλος της ΕΕ η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να εξάγει πλέον φρούτα στην Ρωσία. Ενώ λοιπόν οι απροετοίμαστες για μια τέτοια εξέλιξη ελληνικές εξαγωγικές εταιρίες διαμαρτύρονταν στην Ελληνική Κυβέρνηση για την μη υπεράσπιση των ελληνικών εξαγωγών, για γειτονικές μας χώρες όπως η Τουρκία που δεν είναι μέλη της ΕΕ, το εμπάργκο αποτέλεσε μια μεγάλη ευκαιρία που εκμεταλλεύτηκαν αμέσως, κυρίως γιατί είχαν προετοιμαστεί για αυτό το ενδεχόμενο μέσω της δημιουργίας σεναρίων για το Μέλλον (Future scenario planning) με χρήση ειδικών μεθοδολογιών.
Οι μεθοδολογίες αυτές είχαν επιτρέψει στις εξαγωγικές βιομηχανίες αλλά και σε επιχειρήσεις των χωρών αυτών να αξιολογήσουν διάφορους πολιτικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς, τεχνολογικούς, περιβαλλοντολογικούς και νομικούς παράγοντες, αλλά κυρίως τις πιθανές λογικές αλληλεπιδράσεις τους, με σκοπό την αναγνώριση των δυνητικά πιο απρόβλεπτων παραγόντων (least predictable), που θα είχαν ταυτόχρονα και την μεγαλύτερη επίδραση (highest impact) στην βιομηχανία τους.
Η διαδικασία δημιουργίας σεναρίων με βάση τους τελευταίους παράγοντες και σε χρονικό ορίζοντα το λιγότερο 10 χρόνων, εκπαίδευσε τις βιομηχανίες αυτές στην αναγνώριση των πρώιμων σημαδιών (early signs) που οδηγούσαν σε ένα ή σε συνδυασμό των επιλεγμένων σεναρίων και κυρίως στον προσδιορισμό αν οι νέες συνθήκες/αλλαγές (βλέπε Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία) θα επέφεραν επιχειρηματικές ευκαιρίες ή απειλές για εκείνες. Σε συνέχεια του παραπάνω παραδείγματος, η κατάρριψη του Ρωσικού Su-24 από την Τουρκία δημιούργησε νέες συνθήκες που είχαν σαν αποτέλεσμα την απώλεια του παραπάνω πλεονεκτήματος για την γείτονα, με την επιβολή ενός Ρωσικού εμπάργκο στην εισαγωγή τουρκικών αγροτικών προϊόντων και φυσικά σαν συνέπεια την δημιουργία νέων ευκαιριών για άλλες χώρες, βιομηχανίες και επιχειρήσεις.
Οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι το εξωτερικό περιβάλλον μιας επιχείρησης ή οργανισμού γίνεται όλο και πιο ρευστό, με συνεχείς αλλαγές που συμβαίνουν με αυξανόμενο ρυθμό. Οι επιχειρήσεις μπορούν αναγνωρίζουν τις αλλαγές αυτές, αλλά δύσκολα μπορούν να αναγνωρίσουν τις περισσότερες συνέπειες τους, πριν αυτές ξεκινήσουν ήδη να τις επηρεάζουν. Εναπόκειται λοιπόν στις επιχειρήσεις να μάθουν να αναγνωρίζουν έγκαιρα τις αλλαγές στο εξωτερικό τους περιβάλλον, να κατανοούν αν αυτές οι αλλαγές θα τις επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά και τέλος να φροντίζουν να δρουν ανάλογα εκμεταλλευόμενες ή αποφεύγοντας τες. Έτσι, όχι μόνο θα καταφέρουν να επιβιώσουν αλλά και να αποκτήσουν το υπέρτατο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του να αναγνωρίζουν και να προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες πριν τον ανταγωνισμό. Ποιοι έχουν την λογική, την διαίσθηση και το όραμα να το κάνουν;
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία την Άνοιξη του 2014, είχε σαν συνέπεια την επιβολή κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) στην Ρωσία και σαν αντίδραση εμπάργκο στην εισαγωγή αγροδιατροφικών προϊόντων από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ρωσική Ομοσπονδία τον Ιούλιο του 2014, κάτι που ισχύει μέχρι σήμερα.
Από την στιγμή που το εμπάργκο αυτό ξεκίνησε να εφαρμόζεται, αποτέλεσε ταυτόχρονα απειλή και ευκαιρία για διαφορετικές εταιρίες και οργανισμούς. Για τους Έλληνες φρουτοπαραγωγούς π.χ., αποτέλεσε απειλή γιατί σαν μέλος της ΕΕ η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να εξάγει πλέον φρούτα στην Ρωσία. Ενώ λοιπόν οι απροετοίμαστες για μια τέτοια εξέλιξη ελληνικές εξαγωγικές εταιρίες διαμαρτύρονταν στην Ελληνική Κυβέρνηση για την μη υπεράσπιση των ελληνικών εξαγωγών, για γειτονικές μας χώρες όπως η Τουρκία που δεν είναι μέλη της ΕΕ, το εμπάργκο αποτέλεσε μια μεγάλη ευκαιρία που εκμεταλλεύτηκαν αμέσως, κυρίως γιατί είχαν προετοιμαστεί για αυτό το ενδεχόμενο μέσω της δημιουργίας σεναρίων για το Μέλλον (Future scenario planning) με χρήση ειδικών μεθοδολογιών.
Οι μεθοδολογίες αυτές είχαν επιτρέψει στις εξαγωγικές βιομηχανίες αλλά και σε επιχειρήσεις των χωρών αυτών να αξιολογήσουν διάφορους πολιτικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς, τεχνολογικούς, περιβαλλοντολογικούς και νομικούς παράγοντες, αλλά κυρίως τις πιθανές λογικές αλληλεπιδράσεις τους, με σκοπό την αναγνώριση των δυνητικά πιο απρόβλεπτων παραγόντων (least predictable), που θα είχαν ταυτόχρονα και την μεγαλύτερη επίδραση (highest impact) στην βιομηχανία τους.
Η διαδικασία δημιουργίας σεναρίων με βάση τους τελευταίους παράγοντες και σε χρονικό ορίζοντα το λιγότερο 10 χρόνων, εκπαίδευσε τις βιομηχανίες αυτές στην αναγνώριση των πρώιμων σημαδιών (early signs) που οδηγούσαν σε ένα ή σε συνδυασμό των επιλεγμένων σεναρίων και κυρίως στον προσδιορισμό αν οι νέες συνθήκες/αλλαγές (βλέπε Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία) θα επέφεραν επιχειρηματικές ευκαιρίες ή απειλές για εκείνες. Σε συνέχεια του παραπάνω παραδείγματος, η κατάρριψη του Ρωσικού Su-24 από την Τουρκία δημιούργησε νέες συνθήκες που είχαν σαν αποτέλεσμα την απώλεια του παραπάνω πλεονεκτήματος για την γείτονα, με την επιβολή ενός Ρωσικού εμπάργκο στην εισαγωγή τουρκικών αγροτικών προϊόντων και φυσικά σαν συνέπεια την δημιουργία νέων ευκαιριών για άλλες χώρες, βιομηχανίες και επιχειρήσεις.
Οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι το εξωτερικό περιβάλλον μιας επιχείρησης ή οργανισμού γίνεται όλο και πιο ρευστό, με συνεχείς αλλαγές που συμβαίνουν με αυξανόμενο ρυθμό. Οι επιχειρήσεις μπορούν αναγνωρίζουν τις αλλαγές αυτές, αλλά δύσκολα μπορούν να αναγνωρίσουν τις περισσότερες συνέπειες τους, πριν αυτές ξεκινήσουν ήδη να τις επηρεάζουν. Εναπόκειται λοιπόν στις επιχειρήσεις να μάθουν να αναγνωρίζουν έγκαιρα τις αλλαγές στο εξωτερικό τους περιβάλλον, να κατανοούν αν αυτές οι αλλαγές θα τις επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά και τέλος να φροντίζουν να δρουν ανάλογα εκμεταλλευόμενες ή αποφεύγοντας τες. Έτσι, όχι μόνο θα καταφέρουν να επιβιώσουν αλλά και να αποκτήσουν το υπέρτατο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του να αναγνωρίζουν και να προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες πριν τον ανταγωνισμό. Ποιοι έχουν την λογική, την διαίσθηση και το όραμα να το κάνουν;
Γιώργος Χατζημανώλης
Scenario Planning Practitioner
epixeiro.gr
