Η ομιλία του Πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης στις 7/9/2019 εντάσσεται σε ένα φιλόδοξο σχέδιο ανάταξης της ελληνικής οικονομίας. Μετά από μια μακρά περίοδο όπου η προσαρμογή βασίστηκε στην υπερφορολόγηση των επιχειρήσεων και της εργασίας, κυρίως λόγω της πλημμελούς υλοποίησης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, και της άγονης προσπάθειας να δοθεί ώθηση στην οικονομία μέσω αναδιανεμητικών πολιτικών, η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση επιχειρεί να οδηγήσει την οικονομία σε μια βιώσιμη ανάκαμψη. Δίνεται πλέον έμφαση στις φοροελαφρύνσεις και στην αναμόρφωση του πλαισίου επιχειρηματικής λειτουργίας, ώστε να αυξηθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις και η παραγωγικότητα στην οικονομία. Απομένει όμως να αξιολογηθούν τεχνικά τα αναμενόμενα πολύ-νομοσχέδια που υλοποιούν τις εξαγγελίες αυτές. Καταλυτικός ήταν ο παράγοντας της αξιοπιστίας που από την πρώτη στιγμή κέρδισε η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση, καθώς φάνηκε να ενδιαφέρεται να εφαρμόσει σχέδιο και υποδομές αποτελεσματικής διακυβέρνησης, όπως αναγνωρίσθηκε και στις αγορές με τη ραγδαία πτώση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων. Αλλά και οι προσδοκίες των επιχειρήσεων έχουν ήδη επανέλθει σε προ κρίσης επίπεδα, ενώ η καταναλωτική εμπιστοσύνη έχει εκτοξευθεί σε επίπεδα 2000 όταν η χώρα μπήκε στην Ευρωζώνη!
Τα πρόσφατα στοιχεία συγκυρίας του α’ εξαμήνου του 2019 αποκαλύπτουν, όμως, μια οικονομία που έχει αρχίσει να επιβραδύνεται. Έτσι, τα μέτρα που εξήγγειλε στη Θεσσαλονίκη ο Πρωθυπουργός έρχονται την κατάλληλη στιγμή να τονώσουν σε πρώτη φάση το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και τα κέρδη των επιχειρήσεων, και να προσπαθήσουν να ανατρέψουν την παρατηρούμενη στασιμότητα της ιδιωτικής κατανάλωσης και την επενδυτική άπνοια που καταγράφεται στο α’ εξάμηνο του 2019. Ακόμα μεγαλύτερη εστίαση θα πρέπει να δοθεί σε παραγωγικές επενδύσεις σε εξωστρεφείς δραστηριότητες. Παράλληλα, αύξηση της ανταγωνιστικότητας μπορούν να φέρουν οι διαρθρωτικές αλλαγές και το φιλοεπενδυτικό κλίμα που διαμορφώνεται. Η κυβέρνηση καλείται να δώσει μεγαλύτερη ώθηση στην ανάπτυξη, ενισχύοντας τις προοπτικές των διεθνώς εμπορεύσιμων κλάδων της ελληνικής οικονομίας και αναστρέφοντας την αρνητική συμβολή των καθαρών εξαγωγών, όπως καταγράφεται στα στοιχεία του ΑΕΠ του α’ εξαμήνου του 2019.
Με την εφαρμογή του κυβερνητικού προγράμματος αλλά και με μεγαλύτερη εστίαση σε μεταποιητικές δραστηριότητες, οι αγορές προσδοκούν ότι η οικονομία θα αναπτύξει υψηλές ταχύτητες και θα ξεφύγει από τη στασιμότητα του 1,5% με ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ άνω του 3% από το 2020 και μετά. Απαιτούνται, βεβαίως, και πρόσθετα μέτρα για μια ισχυρή ανάπτυξη με εξωστρέφεια, περιλαμβανομένων και εξειδικευμένων μέτρων για την ελληνική μεταποίηση και δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας. Σε κάθε περίπτωση, όμως, αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι ο προσανατολισμός της Ελλάδας σε μια παραγωγική οικονομία με εστίαση σε δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας. Και το μίγμα της οικονομικής πολιτικής που διαμορφώνεται σταδιακά, πρέπει να οδηγεί σε μια πιο εύρωστη και ανθετική οικονομία. Η κυβέρνηση, λοιπόν, καλείται να συνεχίσει εντατικά τις διαρθρωτικές αλλαγές που δημιουργούν εισοδήματα και πλούτο, διότι μόνο έτσι διασφαλίζεται η αύξηση των δημοσίων εσόδων που επιτρέπει τις φοροελαφρύνσεις. Ο μετασχηματισμός της οικονομίας θέλει τομές και ρήξεις. Ας το τολμήσουμε!
Σχετικά με τις οικονομικές εξελίξεις, στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί από τον Νοέμβριο του 2007 ανήλθε ο δείκτης οικονομικού κλίματος τον Αύγουστο του 2019 (108,4 μονάδες), υψηλότερα από τον αντίστοιχο δείκτη στην Ευρωζώνη (103,1). Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στη μεγάλη βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, με τα νοικοκυριά να εμφανίζονται ιδιαίτερα αισιόδοξα, ιδίως αναφορικά με τις εκτιμήσεις τους για την οικονομική τους κατάσταση και τη γενικότερη κατάσταση της χώρας το επόμενο διάστημα. Η εξέλιξη αυτή λαμβάνει χώρα έπειτα από μία σχετική επιβράδυνση της ανόδου της παραγωγής στη μεταποίηση πλην πετρελαιοειδών (-0,3% τον Ιούλιο του 2019 και +3,6% το διάστημα Ιαν – Ιουλ 2019) και των εξαγωγών αγαθών πλην καυσίμων και πλοίων (+5,1% το διάστημα Ιαν – Ιουλ 2019, έναντι +12,6% το αντίστοιχο διάστημα το 2018), καθώς και του όγκου λιανικών πωλήσεων πλην καυσίμων (-1,2% το 1ο εξάμηνο του 2019, έναντι +1,9% το 1ο εξάμηνο του 2018). Οι τάσεις αποδυνάμωσης των δεικτών συγκυρίας αναμένεται να αντιστραφούν το επόμενο διάστημα δεδομένης της βελτίωσης των επιχειρηματικών προσδοκιών, ιδίως στο λιανικό εμπόριο. Την ίδια ώρα το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε σε 17%, ενώ ο δείκτης τιμών κινείται σε οριακά αρνητικό έδαφος (-0,2% τον Αύγουστο του 2019), αντανακλώντας την αποδυνάμωση της εγχώριας ζήτησης.