Την Παρασκευή, 9 Μαΐου, σημειώθηκε μια μικρή «επανάσταση» στην ιστορία των ελληνικών δημοσίων συμβάσεων. Διαγωνισμός του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που αφορούσε την προμήθεια υλικών δακοκτονίας, προϋπολογισμού 2.609.000 ευρώ, πραγματοποιήθηκε με ηλεκτρονικό πλειστηριασμό. Η τιμή στην οποία κατακυρώθηκε η σύμβαση ήταν 1.846.000 ευρώ, χαμηλότερη δηλαδή κατά 30% από τον αρχικό προϋπολογισμό, και το ελληνικό Δημόσιο μόνο από έναν απλό διαγωνισμό μιας μόνο αναθέτουσας αρχής εξοικονόμησε 763.000 ευρώ, ποσό καθόλου ευκαταφρόνητο.
Διαδικασία
Για ποιο λόγο έγινε αυτό; Πρώτον, στον διαγωνισμό συμμετείχαν τρεις εταιρείες που επί δύο και πλέον ώρες την περασμένη Παρασκευή «κονταροχτυπιούνταν» για το ποια θα μειοδοτήσει. Συνολικά, στο πλαίσιο της διαδικασίας έγιναν 63 «χτυπήματα», προσφορές δηλαδή χαμηλότερων τιμών. Δεύτερον και ίσως και το κυριότερο, ο διαγωνισμός δεν έγινε σε κάθε δήμο ή κάθε περιφέρεια ξεχωριστά, όπου συνήθως οι προμηθευτές «μοιράζουν» τις αγορές. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης λειτούργησε ως Κεντρική Αναθέτουσα Αρχή, συγκεντρώνοντας τα αιτήματα όλων των περιφερειών, οι οποίες μέχρι πρότινος προμηθεύονταν μεμονωμένα τα υλικά δακοκτονίας. Σε παλαιότερο διαγωνισμό που επίσης έγινε με ηλεκτρονικό πλειστηριασμό με αντικείμενο της προμήθειας κονσέρβες για τις ανάγκες του Στρατού, η μείωση στην τιμή κατακύρωσης σε σύγκριση με τον αρχικό προϋπολογισμό ήταν 8%, ενώ σε παλαιότερο, για την προμήθεια εκτυπωτών για τις ανάγκες των ΔΟΥ, η τελική τιμή κατακύρωσης ήταν 226.000 ευρώ, κατά 31% χαμηλότερη σε σχέση με την αρχικώς προϋπολογισθείσα. Τα παραπάνω παραδείγματα που δεν είναι τα μοναδικά δείχνουν αν μη τι άλλο ότι η «ηλεκτρονικοποίηση» των δημοσίων συμβάσεων -ακόμη και αν χρησιμοποιούνται και οι άλλες διαδικασίες και όχι μόνο οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί- μπορεί να σταματήσει την «αιμορραγία» στην εδώ και δεκαετίες «ανοιχτή πληγή» των κρατικών προμηθειών. «Πρώτα ήταν οι προμηθευτές που “εκβίαζαν” το ελληνικό Δημόσιο. Τώρα είναι το ελληνικό Δημόσιο που κατά κάποιο τρόπο “εκβιάζει” τους προμηθευτές θέτοντας όρους και διαδικασίες διαφάνειας», τονίζει χαρακτηριστικά στην «Κ» ανώτερος παράγοντας του υπουργείου Ανάπτυξης. Συνολικά, όταν τεθεί σε πλήρη λειτουργία το σύστημα των ηλεκτρονικών προμηθειών, μπορεί να επιτύχει μείωση του κόστους κατά 20% και πλέον.
Εάν, λοιπόν, το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) είχε υλοποιηθεί όταν έγινε η πρώτη εξαγγελία του -13 χρόνια πριν- το Δημόσιο με συντηρητικούς υπολογισμούς θα είχε γλιτώσει πάνω από 3 δισ. ευρώ, χωρίς σε αυτό να συμπεριλαμβάνεται η μείωση του διοικητικού κόστους, ο περιορισμός των φαινομένων διαφθοράς και οι καθυστερήσεις στην εκτέλεση των συμβάσεων από τις συνεχείς ενστάσεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου, στην πλατφόρμα του ΕΣΗΔΗΣ έχουν δημοσιευθεί 50 ηλεκτρονικοί διαγωνισμοί διαφόρων φορέων του Δημοσίου και, σε 40 από αυτούς που έχουν ήδη διενεργηθεί, υποβλήθηκαν περί τις 90 ηλεκτρονικές προσφορές. Πάνω από 1.300 υπάλληλοι φορέων του δημόσιου τομέα είναι χρήστες της πλατφόρμας ενώ έχουν εγγραφεί έως τώρα 700 προμηθευτές. Στο πλαίσιο του περιορισμού της γραφειοκρατίας, έχει πλέον επιτευχθεί η διαλειτουργικότητα του ΕΣΗΔΗΣ με το Taxis, τον Οργανισμό Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών, το ΙΚΑ και το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ), έτσι ώστε να γίνεται άμεσα η αυτεπάγγελτη αναζήτηση δικαιολογητικών για τις επιχειρήσεις που συμμετέχουν στους διαγωνισμούς. Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι ακόμη δεν είναι έτοιμοι όλοι οι φορείς του Δημοσίου κι έτσι πρόσφατα, με τον νόμο 4254/2014, μετατέθηκαν ξανά οι ημερομηνίες εφαρμογής. Ετσι, η υποχρέωση των φορέων της κεντρικής διοίκησης να διενεργούν τους διαγωνισμούς για συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών άνω των 60.000 ευρώ μόνο μέσω του ΕΣΗΔΗΣ ξεκινά από 1/7/2014 και για τους φορείς της γενικής κυβέρνησης την 1/10/2014. Με ηλεκτρονικό τρόπο θα γίνονται από 1/1/2015 και οι συμβάσεις έργων.
«Πριν από δύο χρόνια θεωρούμασταν “losers” στην Ε.Ε. σε ό,τι αφορά το θέμα των δημοσίων συμβάσεων. Τώρα θεωρούμαστε υπόδειγμα», επισημαίνει στην «Κ» ο γενικός γραμματέας Εμπορίου, Στέφανος Κομνηνός.
Καταχώρηση
Αναπόσπαστο τμήμα του νέου συστήματος είναι το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) που λειτουργεί από τις αρχές του 2013. Ολοι οι φορείς του δημόσιου τομέα είναι υποχρεωμένοι να καταχωρούν τα αιτήματα για προμήθειες άνω των 1.000 ευρώ που αφορούν προϊόντα, υπηρεσίες και έργα. Εάν δεν καταχωρηθούν τα αιτήματα, δεν μπορεί να γίνει η εκτέλεση πληρωμής των προμηθευτών. Μέσω του ΚΗΜΔΗΣ, το κράτος πλέον γνωρίζει ποιος αγοράζει, ποιος υπογράφει και με ποιο τρόπο γίνονται οι αγορές. Ετσι πολύ εύκολα, η κεντρική διοίκηση μπορεί να εντοπίσει «παράλογα» αιτήματα και εστίες διαφθοράς. Για παράδειγμα, όταν διαφορετικοί δήμοι προϋπολογίζουν διαφορετικά το ίδιο προϊόν, όπως απορριμματοφόρα.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
