Η κατάληξη των διεργασιών που είχε ως αποτέλεσμα την επιλογή του αγωγού ΤΑΡ για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη είναι χωρίς αμφιβολία μια πολύ θετική εξέλιξη και για ολόκληρη την περιοχή της νότιας Ευρώπης και για τη χώρα μας, αφού δίνει νέα ώθηση στην από καιρό αναπτυχθείσα σωστή επιλογή για τη συμμετοχή και το ρόλο της Ελλάδας στο διεθνή και περιφερειακό ενεργειακό συσχετισμό δυνάμεων.
Την ίδια στιγμή λαμβάνονται νέες αποφάσεις, αναπτύσσονται νέες πρωτοβουλίες και συνάπτονται νέες συμφωνίες ανάμεσα σε παράγοντες της διεθνούς ενεργειακής αγοράς που αφορούν την περιοχή της ΝΑ Μεσογείου και της Μ. Ανατολής.
Πρώτη σημαντική εξέλιξη, η ψήφιση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στα μέσα Ιουνίου της νέας οδηγίας για την ασφάλεια των υπεράκτιων δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου, στην οποία προβλέπεται ότι οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό πρέπει να διασφαλίζουν ότι έχουν τη δυνατότητα της κάλυψης ενδεχόμενων ζημιών σε όλα τα επίπεδα. Οδηγία σημαντική και σωστή, που οπωσδήποτε θα επηρεάσει τις διαδικασίες για επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα.
Δεύτερη σημαντική εξέλιξη, μάλιστα με ελληνικό χρώμα, η είσοδος της ΒΡ Γαλλίας στην ελληνική ενεργειακή αγορά, με τη σύναψη της συμφωνίας με την Energian Oil and Gas, ελληνική εταιρεία που είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της Kavala Oil, που όπως είναι γνωστό εκμεταλλεύεται τα πετρέλαια του Πρίνου και που, πέρα από τη Θράκη, δραστηριοποιείται ενεργειακά και στην Αίγυπτο.
Τρίτη σημαντική εξέλιξη, η πρόταση του κρατικού οργανισμού πετροχημικών του Ιράν προς την Τουρκία και την Αίγυπτο -οι δύο χώρες είναι οι μεγαλύτεροι παραγωγοί πετροχημικών προϊόντων στη Μ. Ανατολή- για τη δημιουργία ενός οργανισμού για τα πετροχημικά προϊόντα αντίστοιχου του OPEC, πρόταση που έγινε αποδεκτή, με χρονικό ορίζοντα πλήρους υλοποίησης το πρώτο εξάμηνο του 2014. Πέρα από την ειδική σημασία της πρότασης για τα συγκεκριμένα προϊόντα, η αποδοχή και υλοποίησή της δημιουργούν ισχυρό προηγούμενο για τη δημιουργία ενός αντίστοιχου OPEC και για το φυσικό αέριο, οι βασικοί συντελεστές του οποίου επιθυμούν εδώ και καιρό να απαγκιστρωθούν από τη σχέση με το πετρέλαιο.
Τέταρτη εξέλιξη, η διαπίστωση ότι η φετινή παραγωγή πετρελαίου του Ιράκ ανέρχεται στα 3,12 εκατομμύρια βαρέλια. Αντίθετα, η παραγωγή πετρελαίου της Συρίας έχει μειωθεί κατά 95%, κυρίως λόγω του εμφυλίου πολέμου. Οι διακυμάνσεις στην παραγωγή πετρελαίου, ιδιαίτερα του Ιράκ, και κυρίως ο έλεγχος των πηγών και της παραγωγής, θα επηρεάσουν έως ένα βαθμό τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Ας μη διαφεύγει την προσοχή μας ότι υπάρχει συμφωνία ανάμεσα στην κουρδική κοινότητα του Ιράκ και την Τουρκία για την αγορά πετρελαίου από τη δεύτερη, αν και διεθνείς οίκοι διαπιστώνουν ότι έχουν αρχίσει να παρατηρούνται προβλήματα στο μέγεθος των κοιτασμάτων των κουρδικών περιοχών του Ιράκ.
Πέμπτη εξέλιξη, η ψήφιση στα μέσα Ιουνίου από την Τουρκική Εθνοσυνέλευση της νέας νομοθεσίας για τις έρευνες και την παραγωγή υδρογονανθράκων. Με τη νομοθεσία αυτή δίνεται, μεταξύ άλλων, έναυσμα σε ιδιώτες επενδυτές να επενδύσουν στον τομέα της ενέργειας, ρύθμιση στην οποία φαίνεται ότι αντιδρούν οι υποστηρικτές της κρατικής εταιρείας ΤΡΑΟ, που ώς σήμερα λειτουργούσε με μονοπωλιακές συνθήκες, ξεκινώντας από τον ευαίσθητο τομέα της αδειοδότησης για έρευνες. Αλλη καινοτομία του νόμου είναι η διαίρεση της Τουρκίας σε δύο ζώνες -μία για τη θάλασσα και μία για την ξηρά-, σε αντίθεση με τις 18, διαίρεση που ίσχυε ώς σήμερα.
Αρκετές εξελίξεις, ίσως λίγο μικρότερης εμβέλειας, όχι όμως μικρότερης σημασίας, παρατηρούνται και στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με κύριους άξονες τα φωτοβολταϊκά, όπου βρίσκονται σε εξέλιξη συνομιλίες Ε.Ε.-Κίνας για τους δασμούς στα κινεζικά φωτοβολταϊκά συστήματα και την κατασκευή, στο Μαρόκο, ηλιοθερμικού πάρκου ισχύος 160 MW. Αντίστοιχες συζητήσεις για το ρόλο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας γίνονται και στην Κύπρο, ενώ έχει διαπιστωθεί ότι οι επενδύσεις για τέτοιου τύπου έργα στην περιοχή της Μ. Ανατολής έχουν αυξηθεί κατά 40%.
Η Ελλάδα, με την ώθηση που της δίνει η συμφωνία για τον ΤΑΡ, πρέπει να εκμεταλλευθεί τη διεθνή αυτή συγκυρία και τις εξελίξεις, ώστε να ισχυροποιήσει ακόμη περισσότερο τη θέση της στο διεθνή ενεργειακό χάρτη, εκμεταλλευόμενη και τις δυνατότητες που έχει, πέρα από τον τομέα του φυσικού αερίου, και στους άλλους τομείς ενέργειας. Μια τέτοια εξέλιξη θα ωφελούσε πολύ και τις διεθνείς σχέσεις της χώρας.
O κ. Γιώργος Δημητρακόπουλος είναι Διεθνολόγος και πρώην Ευρωβουλευτής
Ελευθεροτυπία
