«Τρύπες» τόσο στα οικονομικά της κοινωνικής ασφάλισης, όσο κυρίως στη δομή του συστήματος, ενδέχεται να δημιουργήσει η εξαγγελία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για περιορισμό των εισφορών σε περίπου 200.000 επαγγελματίες, δικηγόρους, μηχανικούς και γιατρούς, που υποχρεούνται σε επικουρική ασφάλιση και εφάπαξ.
Εισφορές της τάξης των 41 ευρώ τον μήνα για επικουρική ασφάλιση και 23,5 ευρώ για εφάπαξ αναμένεται να οδηγήσουν σε συντάξεις της τάξης των 35 ευρώ, μετά 40 χρόνια ασφάλισης και μεγάλη μείωση του εφάπαξ. Οι νέες μειωμένες εισφορές έρχονται να προστεθούν στον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων και του εφάπαξ, βάσει του νόμου Κατρούγκαλου, περιορίζοντας δραματικά τις παροχές.
Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, από το υπουργείο Εργασίας επισημαίνουν ότι οι επιστήμονες που επιθυμούν να βελτιώσουν τις μελλοντικές παροχές τους μπορούν να κάνουν χρήση της διάταξης που δίνει τη δυνατότητα καταβολής υψηλότερης εισφοράς, ακόμη και για κάποιους μήνες τον χρόνο, ανάλογα με τα οικονομικά τους.
Η δεύτερη «τρύπα» των προωθούμενων αλλαγών δεν αφορά τις τσέπες των ασφαλισμένων, αλλά τα οικονομικά του Ταμείου τους. Η πληρωμή των σημερινών 1,2 εκατ. συνταξιούχων στηρίζεται στις εισφορές των 2,8 εκατ. ασφαλισμένων, αλλά και στην περιουσία ύψους 5,8 δισ. ευρώ (2,7 δισ. είναι τα αποθεματικά του κλάδου επικουρικής ασφάλισης και 3,1 δισ. ευρώ του κλάδου εφάπαξ παροχών). Η σημαντική μείωση του ύψους των εισφορών, με δεδομένη μάλιστα και την απαγόρευση χρηματοδότησης του συστήματος από τον κρατικό προϋπολογισμό, μειώνει τα έσοδα του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ). Το κόστος εκτιμάται σε περίπου 44 εκατ. τον χρόνο και μπορεί να μην οδηγεί άμεσα σε έλλειμμα, καθώς στο υπερεπικουρικό ταμείο λειτουργεί «κοινός κουμπαράς» για το σύνολο των περίπου 100 φορέων επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ που έχουν ενταχθεί σε αυτό, τα τελευταία χρόνια και κατά συνέπεια, οι συντάξεις των δικηγόρων, μηχανικών ή και γιατρών πληρώνονται από τις εισφορές των υπολοίπων, κυρίως μισθωτών, όμως εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει σημαντικό πρόβλημα τα αμέσως επόμενα χρόνια. Από το υπουργείο Εργασίας, πάντως, εκτιμούν ότι και το 2019 στον προϋπολογισμό του ΕΤΕΑΕΠ θα υπάρχει πλεόνασμα, όχι μόνο για τον κλάδο των εφάπαξ, αλλά και για τον κλάδο της επικούρησης. Μάλιστα, σημειώνουν ότι το 2018 ο συγκεκριμένος κλάδος θα κλείσει με πλεόνασμα 100 εκατ.
Η τρίτη και πιο σημαντική «τρύπα» αφορά την ίδια τη δομή του ασφαλιστικού συστήματος, καθώς ανοίγει την πόρτα της εξόδου των επιστημόνων από τον πρώτο πυλώνα της κοινωνικής ασφάλισης στον οποίο ανήκει σήμερα η επικουρική ασφάλιση με στόχο την είσοδό τους στον δεύτερο, αυτόν της επαγγελματικής ασφάλισης. Και αυτό γιατί σήμερα, το σύστημα επικουρικής ασφάλισης εντάσσεται στον πρώτο πυλώνα, λειτουργεί στη βάση της νοητής κεφαλαιοποίησης (NDC) μόνο για τα έτη ασφάλισης από το 2015 και μετά και αφορά περίπου 3 εκατ. ασφαλισμένους και συνταξιούχους. Η «Κ» έχει αποκαλύψει το σχέδιο-πρόταση των δικηγόρων για απόσχιση του κλάδου επικούρησης και πρόνοιας Αθηνών από το ΕΤΕΑΕΠ, καθώς και την αναλογιστική μελέτη που έχουν καταθέσει στο υπουργείο Εργασίας και σύμφωνα με τους ειδικούς, η μείωση της εισφοράς και η επιβολή στην πράξη ενιαίου ασφάλιστρου μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα.
Πρόβλημα και σε αυτήν την περίπτωση είναι το πώς θα καλυφθεί το κόστος. Ο δραματικός περιορισμός των μελλοντικών παροχών στο ύψος των 35 ευρώ εντός του ισχύοντος συστήματος πιθανότατα να διευκολύνει τις αποφάσεις, καθώς οι μελέτες δείχνουν ότι εάν δημιουργηθεί ένα επαγγελματικό ταμείο που θα λειτουργεί στη βάση του κεφαλαιοποιητικού συστήματος, θα απαιτηθεί τουλάχιστον μία 25ετία αποθεματοποίησης, κατά την οποία οι παροχές και στους ήδη συνταξιούχους θα μειωθούν, παράλληλα με τον περιορισμό των εισφορών στους ήδη ασφαλισμένους που θα συμμετάσχουν. Στη συνέχεια, όμως, εκτιμάται ότι οι παροχές θα είναι σημαντικά αυξημένες.
Μειωμένες επικουρικές με εφαρμογή του ν. Κατρούγκαλου
Μεγάλες μειώσεις στις νέες επικουρικές συντάξεις για όλους τους δικαιούχους που υπέβαλαν ή θα υποβάλουν αίτηση από 1/1/2015 και μετά φέρνει η εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου. Οι ειδικοί κάνουν λόγο –και τα πρώτα στοιχεία από τις συντάξεις που εκδίδονται με αργό ρυθμό από το ΕΤΕΑΕΠ αυτό δείχνουν– για συντάξεις μεταξύ 50 και 200 ευρώ τον μήνα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, έχουν ήδη εκδοθεί αποφάσεις για περίπου 20.000 αιτήσεις από τις συνολικά 86.000 που έχουν υποβληθεί μετά την 1/1/2015 και περίπου το 5,6% των δικαιούχων θα λάβουν επικουρική έως 100 ευρώ. Από 101 έως 150 ευρώ θα λάβει το 23,1%, ενώ το 69,15% θα λάβει επικουρικές μεταξύ 151 και 250 ευρώ. Βέβαια, η συντριπτική πλειοψηφία των νέων αποφάσεων αφορά επικουρικές συντάξεις του Δημοσίου, που είναι σημαντικά υψηλότερες από αυτές του ιδιωτικού τομέα.
Να σημειωθεί ότι οι νέες συντάξεις αποτελούνται από δύο τμήματα. Το πρώτο αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισης έως 31/12/2014 και υπολογίζεται με βάση ποσοστό αναπλήρωσης 0,45% για κάθε έτος ασφάλισης επί των συντάξιμων αποδοχών κάθε ασφαλισμένου που υπεβλήθησαν σε εισφορές υπέρ επικουρικής ασφάλισης (συντάξιμες αποδοχές x έτη ασφάλισης x 0,45%). Το δεύτερο τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισης από 1/1/2015 και εφεξής, υπολογίζεται με το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση.
kathimerini.gr
