Στο 1,01% διαμορφώθηκε το 2016 το ποσοστό των δαπανών Έρευνας & Ανάπτυξης (R&D) επί του ΑΕΠ, υπερβαίνοντας για πρώτη φορά το κατώφλι του 1%, σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία που δημοσίευσε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ).
Συγκεκριμένα, οι δαπάνες ανήλθαν σε 1.745,2 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένες κατά 50,4 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2015, όπου το ποσοστό ήταν της τάξεως του 0,97%, ενώ σε σχέση με το 2011 (ποσοστό 0,67%) η αύξηση ανέρχεται σε 363 εκατ. ευρώ.
Με βάση αυτές τις δαπάνες, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 19η θέση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, βελτιώνοντας κατά τρεις θέσεις την κατάταξή της σε σχέση με το 2015, αλλά παρά την άνοδο, η Ελλάδα βρίσκεται στα μισά του μέσου όρου των χωρών της ΕΕ (2,03%).
Αυτή η επίδοση είναι επίτευγμα του επιχειρηματικού τομέα, στον οποίο πραγματοποιήθηκαν δαπάνες R&D ύψους 740,4 εκατ. ευρώ. Οι δαπάνες αυτές είναι αυξημένες κατά 178,8 εκατ. ευρώ (αύξηση 31,8%) σε σχέση με το 2015. Για πρώτη φορά, ο τομέας των επιχειρήσεων έχει τη μεγαλύτερη συνεισφορά στον δείκτη "Ένταση R&D" (0,43% του ΑΕΠ).
Ακολουθεί ο τομέας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στον οποίο πραγματοποιήθηκαν δαπάνες 559,4 εκατ. ευρώ (0,32% του ΑΕΠ) και ο κρατικός τομέας στον οποίο πραγματοποιήθηκαν δαπάνες 438,8 εκατ. ευρώ (0,25% του ΑΕΠ).
Ο τομέας των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων έχει τη μικρότερη συνεισφορά (15,6 εκατ. ευρώ, 0,01% του ΑΕΠ). Διευκρινίζεται ότι πλην του επιχειρηματικού τομέα, οι δαπάνες στους άλλους τρεις τομείς ήταν μειωμένες. (βλέπε γράφημα).
Η μεγαλύτερη πηγή χρηματοδότησης R&D για το 2016 παραμένει η κρατική με 746,8 εκατ. ευρώ και μερίδιο 42,6% επί του συνόλου. Η κρατική χρηματοδότηση υποστηρίζει δραστηριότητες R&D σε όλους τους τομείς εκτέλεσης και αποτελεί την κυριότερη πηγή χρηματοδότησης για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τον κρατικό τομέα.
Επιμερίζοντας την κρατική χρηματοδότηση, σημαντική αύξηση καταγράφεται στα κονδύλια τα οποία διατέθηκαν από τον τακτικό προϋπολογισμό (κατά 104,8 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2015) και το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (κατά 24,4 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2015). Οι διατεθείσες από το ΕΣΠΑ 2014-2020 κρατικές πιστώσεις συνέβαλαν σε μικρότερο βαθμό από τα προηγούμενα έτη, στη χρηματοδότηση δαπανών R&D που πραγματοποιήθηκαν εντός του 2016.
Μεγάλη αύξηση καταγράφεται στη δεύτερη μεγαλύτερη πηγή χρηματοδότησης, τον επιχειρηματικό τομέα, ο οποίος χρηματοδοτεί με 705,5 εκατ. ευρώ (ποσοστό 40,2% του συνόλου) τις σχετικές δραστηριότητες στη χώρα. Το μεγαλύτερο μέρος, 648,5 εκατ. ευρώ, επενδύεται σε R&D που διενεργείται από τις ίδιες τις επιχειρήσεις, ενώ το υπόλοιπο ποσό χρηματοδοτεί ανάλογες δραστηριότητες στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (40,8 εκατ. ευρώ), στον κρατικό τομέα (14,1 εκατ. ευρώ) και σε ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα (2,2 εκατ. ευρώ).
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί την τρίτη κατά σειρά πηγή χρηματοδότησης και καταγράφει αυξητική πορεία κατά τα τελευταία έτη, καθώς υλοποιείται ο Ορίζοντας 2020, το τρέχον Πρόγραμμα Πλαίσιο της ΕΕ για την Έρευνα και Καινοτομία. Το 2016 η ΕΕ χρηματοδότησε ερευνητικά έργα σε όλους τους τομείς με 208,5 εκατ. ευρώ (ποσοστό 12,0% του συνόλου), γεγονός που καταδεικνύει την υψηλή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών φορέων.
TτΕ: Ενισχύσεις για R&D μέσω φοροαπαλλαγών
Σύμφωνα με την έκθεση της TτΕ, για την ενίσχυση των επενδύσεων σε R&D η Ελλάδα θα πρέπει να ακολουθήσει τη βέλτιστη διεθνή πρακτική που είναι συμβατή με τους κανόνες του διεθνούς ανταγωνισμού και εμπορίου. Δηλαδή θα πρέπει να στραφεί στις έμμεσες ενισχύσεις μέσω παροχής φορολογικών κινήτρων.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει, το ελληνικό σύστημα φοροαπαλλαγών δεν φάνηκε το 2017 να είναι αρκετά γενναιόδωρο, τουλάχιστον για τις κερδοφόρες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ δεν φάνηκε επίσης να διαφοροποιείται μεταξύ μεγάλων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Πάντως, τον περασμένο Ιούλιο, με απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Έρευνας και Καινοτομίας Κώστα Φωτάκη προβλέπεται ότι οι δαπάνες που σχετίζονται με αποσβέσεις εξοπλισμού, ο οποίος χρησιμοποιείται για τις ανάγκες υλοποίησης ερευνητικών έργων, να εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων κατά τον χρόνο της πραγματοποίησής τους, προσαυξημένες κατά ποσοστό 30%.
Σταμάτης Ζησίμου
euro2day.gr
