Ο "οδικός χάρτης" για την μετα-μνημονιακή Ελλάδα!

Σε ένα μήνα και μια μέρα η χώρα βγαίνει από μια μακρά περίοδο κρίσης και λέει αντίο στο πρόγραμμα διάσωσης προσπαθώντας να αντιμετωπίσει την επόμενη μέρα.

Μια μέρα που το αν θα είναι βροχερή ή ηλιόλουστη θα εξαρτηθεί κατά κύριο λόγο από τις αποφάσεις που θα παρθούν σε πολιτικό επίπεδο και από το κατά πόσο πείσουμε τους εταίρους μας πως η εποπτεία είναι μια απλή τυπική διαδικασία, χωρίς να χρειάζεται να ενεργοποιηθούν ποινές, κόφτες ή όποιο άλλο μέτρο μας "επαναφέρει στην τάξη".

Ταυτόχρονα η χώρα θα πρέπει να συνεχίσει να ασκεί την πολιτική που έχει αποφασιστεί εδώ και καιρό και να είναι συνεπής σε όλες τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει. Σε αντίθετη περίπτωση, η εποπτεία θα δείξει το σκληρό της πρόσωπο και όλα θα θυμίζουν την μνημονιακή περίοδο χωρίς όμως η χώρα να λαμβάνει χρήματα στην περίπτωση που επιτύχει τους στόχους της.

Που θα βρει όμως η χώρα τα χρήματα για να υλοποιήσει κάποια από όσα έχει υποσχεθεί στους πολίτες η κυβέρνηση και πως θα μπορέσει να ασκήσει την πολιτική της;

Τράπεζες

Πρώτα από όλα θα πρέπει να μπει το χρηματοπιστωτικό σύστημα σε μια σταθερή τροχιά και να ξεκινήσει να χρηματοδοτεί την πραγματική οικονομία. Προκειμένου οι τράπεζες να αφήσουν πίσω τους μερικά από τα βαρίδια του παρελθόντος θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων και Ανοιγμάτων, με πολύ πιο αποτελεσματικό τρόπο από ότι έχει συμβεί μέχρι στιγμής. Θα πρέπει να εντατικοποιήσουν τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, και να συνεχίσουν τις πωλήσεις κόκκινων χαρτοφυλακίων.



Η μέχρι στιγμής πορεία σε αυτό το θέμα είναι ικανοποιητική, με τις τράπεζες να έχουν διώξει από πάνω τους ή να ετοιμάζονται να διώξουν μεγάλα πακέτα κόκκινων δανείων, όμως αυτές οι κινήσεις θα πρέπει να ενταθούν. Οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί έχουν «βγάλει λαβράκια» και έχουν αποκαλύψει παθογένειες τις οποίες οι τράπεζες μέχρι στιγμής έχουν αντιμετωπίσει με επιτυχία. Αυτό που χρειάζεται είναι να προσμετρηθούν και κάποια κοινωνικά κριτήρια προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι αντιδράσεις της κοινωνίας.

Θα πρέπει επίσης να αρχίσουν να επιστρέφουν οι καταθέσεις των ιδιωτών στα ταμεία των τραπεζών. Τον τελευταίο καιρό υπάρχει αύξηση ροών προς τα ταμεία με την ΤτΕ να δείχνει πως τον Μάιο μόνο μπήκαν στις τράπεζες ιδιωτικές καταθέσεις 1,4 δισ. ευρώ.

Όσο η κατάσταση σταθεροποιείται θα αυξάνεται και η επιστροφή των κεφαλαίων που βρίσκονται στο εξωτερικό αφού πολλές εταιρείες ακόμα περιμένουν την σταθεροποίηση της οικονομίας προκειμένου να επαναπατρίσουν τα κεφάλαια τους.

Τα μετρητά που θα μπουν στα ταμεία θα πρέπει να δοθούν στην πραγματική οικονομία προκειμένου αυτή να επανεκκινήσει και να ξεκινήσει να παράγει επιπλέον κεφάλαια και θέσεις εργασίας.

Θα πρέπει επίσης οι τράπεζες να πάρουν απόφαση πως δεν έχει νόημα να "ταΐζουν με μετρητά" εταιρείες-ζόμπι ελπίζοντας σε αναστάσεις, αλλά να στηρίξουν τις επιχειρήσεις που στηρίζουν την πραγματική οικονομία. Οι Μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι η ραχοκοκκαλιά της Ελληνικής οικονομίας και οι εταιρείες με προοπτική θα πρέπει να στηριχθούν με την σειρά τους. Το ίδιο θα πρέπει να γίνει και με τις ηλεκτρονικά εξαγωγικά επιχειρήσεις, οι οποίες μπορεί να μην προσφέρουν άμεσα στον εγχώριο πλούτο, όμως λειτουργούν συνοδευτικά στις ΜΜΕ και ανοίγουν τις πόρτες της χώρας σε νέου τύπου επενδύσεις.

Τέλος θα πρέπει ίσως να εξεταστεί σοβαρά η πιθανότητα δημιουργίας μια "bad bank" η οποία θα απορροφήσει τα προβληματικά χαρτοφυλάκια των συστημικών τραπεζών, προκειμένου αυτές να ξεκινήσουν με καθαρά χαρτιά την επόμενη μέρα της χώρας.

Δημόσιος Τομέας - Δημόσια Έσοδα

Δεν είναι μόνο οι τράπεζες που χρειάζονται επανεκκίνηση, καθώς και το δημόσιο έχει βαλτώσει χωρίς άμεση οδό διαφυγής.

Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να συμβεί είναι η εντατικοποίηση της προώθησης των ηλεκτρονικών πληρωμών. Εκτός από σημαντική ένεση βοήθειας στα δημόσια έσοδα θα καταπολεμήσει την μικρή και μεγάλη φοροδιαφυγή.



Η χώρα μας αυτή τη στιγμή είναι στην 7η θέση της Ευρώπης από το τέλος σε ότι έχει να κάνει με την χρήση χρεωστικών και πιστωτικών καρτών, με τα έσοδα στα δημόσια ταμεία να είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Με μια απλή προώθηση των ηλεκτρονικών πληρωμών, φτάνοντας η Ελλάδα τον Μ.Ο. της Ευρωζώνης, τα έσοδα του δημοσίου κάθε χρόνο θα είναι περισσότερα από τον ΕΝΦΙΑ. Αν δε, φτάσουμε τον βαθμό χρήσης της Πορτογαλίας, τότε τα δημόσια έσοδα θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 8,5 δισ. ευρώ το χρόνο (στοιχεία ΙΟΒΕ).

Για να το πούμε απλά, με τα λεφτά αυτά, θα μπορούσε η (κάθε) κυβέρνηση να ακυρώσει τον ΕΝΦΙΑ, να μην μειώσει τις συντάξεις και να προχωρήσει σε αυξήσεις του κατώτατου μισθού, χωρίς να χρειαστεί αντίμετρα και ισόποσα μέτρα. Και χωρίς να ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά των εταίρων, όπως συνέβη με την διατήρηση του ΦΠΑ στα νησιά.

Ταυτόχρονα με την χρήση των ηλεκτρονικών πληρωμών, καταπολεμείται η μικρή και μεσαία φοροδιαφυγή, φέρνοντας επιπλέον χρήματα στα κρατικά ταμεία. Για παράδειγμα θα μπορούσε να πριμοδοτείται με κάποιο τρόπο η χρήση καρτών σε επαγγέλματα που συνήθως παρουσιάζουν έντονη φοροδιαφυγή (ελεύθεροι επαγγελματίες, γιατροί, δικηγόροι κ.τ.λ.).

Παράλληλα, το δημόσιο θα πρέπει να προχωρήσει σε συνεννόηση με τους δανειστές στην διεύρυνση της ρύθμισης των οφειλών των επιχειρήσεων, επιτρέποντας έτσι στους επιχειρηματίες να πληρώσουν συσσωρευμένες οφειλές, για τις οποίες μέχρι τώρα δεν υπάρχει ρύθμιση. Οι πρόσφατες διευρύνσεις των ορίων στις 120 δόσεις είναι ένα μέτρο σύγκρισης για το πώς θα μπορούσε να κινηθεί αυτό το μέτρο, πάντα σε συνεννόηση με τους εταίρους.

Μιλώντας για εταίρους, η χώρα θα πρέπει να πληρώνει απαρέγκλιτα τις δανειακές της υποχρεώσεις, αφού αποτελούν βασικό στοιχείο σοβαρότητας και δίνει την εικόνα μιας χώρας που η κρίση της έβαλε μυαλό. Με αυτό τον τρόπο, προσελκύονται και ξένοι επενδυτές οι οποίοι βλέπουν πως η χώρα παρέχει σταθερό περιβάλλον.

Και μιλώντας για επενδυτές!

Ξένες Επενδύσεις

Προκειμένου να "δελεαστούν" οι ξένοι επενδυτές χρειάζονται ένα σταθερό υγιές περιβάλλον και μεγάλες αποδόσεις για τα κεφάλαια τους. Και για να συμβεί αυτό χρειάζεται ένα σταθερό φορολογικό περιβάλλον που δεν αλλάζει κάθε έξι μήνες. Ταυτόχρονα χρειάζεται μείωση της γραφειοκρατίας και συντόμευση της αδειοδότησης για τις επιχειρήσεις. Για παράδειγμα θα πρέπει η αλλαγή στις χρήσεις γης για επιχειρηματικά πάρκα να συντομευθεί. Σε αυτό τον τομέα έχουν γίνει σημαντικά βήματα βελτίωσης, όπως για παράδειγμα στον τουριστικό τομέα, όμως ακόμα χρειάζεται πολύ δουλειά.



Πρώτα όμως από όλα, προκειμένου να διευκολυνθούν οι ξένες επενδύσεις να έρθουν στην Ελλάδα, θα πρέπει οι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να βρουν τη φορολογική νομοθεσία τουλάχιστον στα αγγλικά κάπου στο διαδίκτυο. Και αυτό δεν υπάρχει. Η Ελλάδα πρέπει να είναι η μοναδική χώρα της ευρωζώνης που δεν έχει την φορολογική της νομοθεσία μεταφρασμένη για τους ξένους ενδιαφερόμενους να επενδύσουν.

Θα πρέπει επίσης να ενταθεί ο θεσμός της «χρυσής κάρτας» και να δοθούν κίνητρα (φορολογικά κατά κύριο λόγο) σε ξένες επενδύσεις από ένα ποσό και πάνω προκειμένου αυτές να έρθουν στη χώρα. Αυτό βέβαια θα δημιουργήσει τριβές με τις υπάρχουσες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελληνική επικράτεια, έτσι θα πρέπει αυτές οι παροχές να αντισταθμιστούν.

Και αυτό μας φέρνει στα μέτρα για επιχειρήσεις

Ρυθμίσεις προς επιχειρήσεις
Το άνοιγμα των τραπεζικών οδών, όπως περιγράψαμε στην αρχή, θα δώσει ανάσα στις επιχειρήσεις, οι οποίες όμως έχουν να αντιμετωπίσουν και άλλα προβλήματα. Η διεύρυνση των ρυθμίσεων των χρεών των επιχειρήσεων θα πρέπει να αποτελέσει κύριο μέλημα της κυβέρνησης, ενώ θα πρέπει άμεσα να μειωθεί η φορολογία.



Αναμφίβολα, θα πρέπει να δημιουργηθεί το κατάλληλο νομικό και θεσμικό πλαίσιο που θα ευνοήσει τις σύγχρονες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν ξεπεταχτεί μέσα στην κρίση και ασχολούνται κατά κύριο λόγο με την τεχνολογία σε όλες της τις μορφές. Ταυτόχρονα θα πρέπει να υπάρξει "άνοιγμα" του πλαισίου για την κυκλική οικονομία και ταυτόχρονα το κράτος θα πρέπει να καταλάβει τον ρόλο που έχει.

Ο ρόλος του κράτους δεν είναι να κάνει τον επιχειρηματία. Ο ρόλος του είναι να οριοθετεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κληθούν να λειτουργήσουν οι επιχειρήσεις, αφήνοντας μια σχετική ελευθερία και ελέγχοντας με αυστηρό τρόπο την παραβατικότητα και τα δικαιώματα των εργαζόμενων.

Που θα βρει όμως τα λεφτά το κράτος για να τα κάνει όλα αυτά;

Κρατικός Δανεισμός

Η έξοδος από τα μνημόνια σημαίνει πως η χώρα πια θα μπορεί να βγει μόνη της στις αγορές με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Μέχρι τώρα και υπό την προστασία των δανειστών, η χώρα είχε ευνοϊκά επιτόκια τα οποία κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί πως θα τα βρει μόνη της στην ελεύθερη αγορά.



Όμως δεν χρειάζεται να ψάξει, τουλάχιστον όχι ακόμα. Τα τεστ αντοχής των τραπεζών και η δημιουργία του cash buffer είχαν σκοπό την θωράκιση της χώρας για τις ταμειακές της ανάγκες, χωρίς να χρειαστεί να βγει στις αγορές για τα επόμενα δύο χρόνια. Αυτό και σε συνδυασμό με την μαζική (και πολλές φορές με περίεργο τρόπο) συγκέντρωση μετρητών από την κυβέρνηση, που έφερε και τα μεγάλα πλεονάσματα, δίνουν στη χώρα την δυνατότητα να προχωράει σε δοκιμαστικές εκδόσεις ομολόγων. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να "δοκιμάζει τα νερά" και την ανταπόκριση που θα έχουν οι κινήσεις της στην παγκόσμια αγορά.

Όσο η χώρα κινείται χωρίς ταλαντώσεις, πισωγυρίσματα και αναταραχές τόσο η εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της θα αυξάνεται και τα επιτόκια θα πέφτουν. Ταυτόχρονα θα πρέπει να δοθεί έμφαση στο πρόγραμμα των δημόσιων επενδύσεων, ενώ σημαντικό βήμα προς την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης είναι και η δημιουργία της αναπτυξιακής τράπεζας, η οποία έχει μείνει στην φάση του σχεδιασμού αρκετό καιρό.

Όμως μια χώρα δεν μπορεί να ζει μόνο με δανεικά!

Ενέργεια

Έσοδα από την ενέργεια δεν θα έρθουν μόνο από την πώληση των λιγνιτικών μονάδων και το άνοιγμα της αγοράς στους εναλλακτικούς παρόχους.



Το χρηματιστήριο ενέργειας είναι η μεγάλη ευκαιρία της χώρας να παίξει σημαντικό ρόλο στη ευρύτερη περιοχή, καθιστώντας την ρυθμιστή των εξελίξεων και «σταθμάρχη» επενδύσεων και ξένων κεφαλαίων. Ταυτόχρονα θα πρέπει να ανοίξει και να διευκολυνθεί η αλλαγή της χρήσης γης για Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και ειδικά τα θαλάσσια Αιολικά Πάρκα, τα οποία θα λύσουν μεγάλα προβλήματα.

Η Ελλάδα γίνεται το Logistic Hub της ΝΑ Ευρώπης

Εδώ και χρόνια γίνεται μεγάλη συζήτηση για την γεωγραφική θέση της χώρας και το πως θα καταφέρουμε να την εκμεταλλευτούμε. Θα πρέπει να υπάρξει εθνική στρατηγική για τα logistics έτσι ώστε να εκμεταλλευτεί η χώρα τη θέση της. Η Ελλάδα μπορεί να γίνει ο διαμετακομιστικός κόμβος όλης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και η πύλη εισόδου των αγορών προς την γηραιά ήπειρο. Το πείραμα Cosco αλλά και αυτό του ΟΛΘ θα πρέπει να γίνει "μπούσουλας" για αντίστοιχες συμπράξεις και σε άλλα σημεία της Ελλάδας.



Θα πρέπει όμως η Ελλάδα να μην γίνει απλά μια χώρα Transit από την οποία απλά θα περνάνε εμπορεύματα για να πάνε κάπου αλλού.

Η Ελλάδα θα πρέπει να γίνει μεταποιητικό κέντρο των εισαγόμενων προϊόντων (βλέπε επένδυση HP), και με αυτόν τον τρόπο θα ενισχυθούν και οι ΜΜΕ, βάζοντας όλο τον κύκλο της ανάπτυξης σε κίνηση.

Μια σημαντική κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση είναι η ολοκλήρωση του διακομετακομιστικού κέντρου στο Θριάσιο, το οποίο θα πρέπει να ολοκληρωθεί άμεσα.

Και μετά;

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον, ειδικά μέσα σε μια παγκόσμια αγορά η οποία συνεχώς μεταβάλλεται και αναδιαμορφώνεται. Αυτό που μπορεί να κάνει η χώρα είναι να δημιουργήσει ένα πλαίσιο σταθερότητας, το οποίο δεν θα "ταρακουνιέται" κάθε φορά που συμβαίνει κάτι μακριά από αυτή.

Φυσικά θα γίνουν λάθη. Φυσικά θα χρειαστούν διορθώσεις σε όλα τα μέτρα. Όμως αν όλα γίνουν με σοβαρότητα και καλή διάθεση, τότε κανείς δεν θα μπορέσει να ξαναβάλει τη χώρα στον τοίχο.

Ακόμα και αν η χώρα είναι σε εποπτεία, υπάρχουν τρόποι να γίνει αυτή η εποπτεία μέντορας και βοηθός και οι εταίροι να γίνουν σύμμαχοι και αρωγοί.



του Ηλία Κουκουτσά
emea.gr

Εγγραφείτε στο newsletter για τα τελευταία επιχειρηματικά και επενδυτικά νέα