100 νέες περιοχές στο Natura

Όλα αυτά αναλύονται σε έκθεση που χρηματοδοτήθηκε από το ΕΣΠΑ και έχουν συνεκτιμηθεί δεδομένα και από άλλες τεκμηριωμένες μελέτες. Η πρόταση (που συνοδεύεται από τεχνικά στοιχεία, χάρτες κ.ά.) είναι ήδη αναρτημένη στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ και θα δέχεται παρατηρήσεις έως τις 22 Ιουλίου.

Η έκθεση προέκυψε από το έργο «Οριζόντιος τεχνικός και επιστημονικός συντονισμός των μελετών εποπτείας και αξιολόγησης της κατάστασης διατήρησης ειδών και τύπων οικοτόπων στην Ελλάδα και συνθετική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων», που είχε ανατεθεί από το ΥΠΕΝ.

Ο κ. Τσιρώνης, στο δελτίο Τύπου με το οποίο ανακοίνωσε την έναρξη της «διαβούλευσης», επισήμανε πως η συγκεκριμένη πρωτοβουλία ήταν απαραίτητη αφού:

«Από αξιολόγηση της χώρας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προκύψει ότι το Δίκτυο Natura 2000 της Ελλάδας χρειάζεται να συμπληρωθεί με νέες περιοχές ώστε να θεωρείται επαρκές σε ό,τι αφορά την προστασία των τύπων οικοτόπων και των ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος».

Τονίζει δε πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αποστείλει στη χώρα σχετική επιστολή.

Από μια πρώτη ανάγνωση της έκθεσης (που περιέχει πλήθος τεχνικών στοιχείων, καταλόγους και υποκαταλόγους περιοχών) κάποια στοιχεία μας προκάλεσαν ιδιαίτερη εντύπωση.


Υπάρχουν και περιοχές που προτάθηκαν για την προστασία κάποιων φυτών ή οικοτόπων, όμως σημαντικές αλλαγές φαίνεται να γίνονται για την προστασία συγκεκριμένων ειδών-στόχων.

Τα επικρατέστερα είδη-στόχοι, όπως προκύπτουν από δική μας αποκωδικοποίηση (μετάφραση του ονόματός τους από τα λατινικά που αναφέρονται στην έκθεση στα ελληνικά), είναι:

Πεταλούδες και σαλιγκαράκια, ένας βάτραχος με κίτρινη κοιλιά, φίδια (λαφιάτης και σπιτόφιδο), χελώνες (βαλτοχελώνα και χελώνα της Κασπίας), χελώνες ξηράς (ελληνική, μεσογειακή, κρασπεδωτή), ένας τύπος σαύρας που μάλλον ενδημεί στα βορειοανατολικά της χώρας.

Οι νυχτερίδες (6 είδη της ίδιας οικογένειας και άλλα 5 είδη μιας άλλης) διεκδικούν την προσθήκη νέων περιοχών στο δίκτυο Natura 2000.

Εφόσον εγκριθεί η πρόταση, ένας μεγάλος κατάλογος περιοχών με κεντρικό σημείο κάποιο σπήλαιο θα συμπληρώσει πολλά στρέμματα προστασίας στο δίκτυο που ήδη καλύπτει το 27% της χέρσας επικράτειας.

Στην έκθεση αναφέρεται πως «ειδικά για τις νυχτερίδες, η έλλειψη προστασίας τους είχε επισημανθεί από τον Απρίλιο 2014, σε σχετική ανασκόπηση της ΕΕ για την εφαρμογή της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ».

Το αγριόγιδο, ο αίγαγρος αλλά και η αρκούδα διεκδικούν κι αυτά εκτάσεις προστασίας. Και ο λαγόγυρος, που όπως καταγράφεται στα τεχνικά δελτία, κυκλοφορεί ήδη σε αρκετές περιοχές της Βορείου Ελλάδος. Ο λύγκας και η αγριόγατα αναφέρονται αλλά αορίστως, αφού δεν έχει • ακόμα• τεκμηριωθεί η παρουσία τους σε ελληνικό έδαφος. Στοιχεία δεν εντοπίσαμε ούτε για το ελάφι αλλά ούτε για το ζαρκάδι.

Για τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας, φαίνεται ότι η μαζική αποστολή περιοχών που είχε γίνει την περίοδο που υπουργός Περιβάλλοντος ήταν η κ. Μπιρμπίλη έχουν υπερκαλύψει αυτό το κεφάλαιο.

Βέβαια σε κάποιους καταλόγους αναφέρονται κάποια είδη που ίσως χρειαστούν επιπλέον εκτάσεις (π.χ. κιρκινέζι ή κάποιο είδος μπούφου).

Επίσης στον κατάλογο υπάρχουν και «σημειώσεις» για περιοχές που αποτελούν «αιχμή του δόρατος» για τους οικολόγους, όπως π.χ. Υμηττός, Τήλος, νησιά και νησίδες κ.λπ.

Υπάρχει η σημείωση ότι κάποιες αναπροσαρμογές ή επανεξέταση (για να συμπληρωθεί ο κατάλογος των ΖΕΠ) αναμένονται, όμως αυτά θα αναλυθούν κατά την επόμενη αξιολόγηση (την 4η) που θα γίνει σε λίγα χρόνια.

Προς το παρόν, οι νέες παραθαλάσσιες ΖΕΠ έχουν επιλεγεί με σκεπτικό την προστασία ορισμένων θαλασσοπουλιών: θαλασσοκόρακας, μύχος, αγαιόγλαρος, αρτέμης και ένα είδος για το οποίο δεν γνωρίζουμε πολλά, η… «Ευρωπαϊκή Θύελλα!

Θαλάσσιες περιοχές (προτεινόμενες ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας)
Για τον θαλάσσιο χώρο, η κατάσταση είναι πάρα πολύ σύνθετη. Οι προτεινόμενες θαλάσσιες περιοχές έχουν επιλεγεί βάσει διάφορων κριτηρίων:

Α. γενικών χαρακτηριστικών:

• 1110 Αμμοσύρσεις που καλύπτονται διαρκώς από θαλάσσιο νερό μικρού βάθους

• 1120* Λιβάδια Ποσειδωνίας

• 1170 Υφαλοι

• 1180 Υποθαλάσσιοι σχηματισμοί δημιουργούμενοι από εκπομπές αερίων

• 8830 Θαλάσσια σπήλαια εξ ολοκλήρου ή κατά το ήμισυ κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας

Β. Ψαριών

Στη μελέτη παραθέτουν (για πλήθος περιοχών) έναν σημαντικό κατάλογο ψαριών (λατινικές ονομασίες μόνο)

Γ. Ειδών σε παραρτήματα προστασίας ή στον Κόκκινο Κατάλογο:


Οι χελώνες Caretta-caretta και Chelonia mydas, η φώκια Monachus-monachus, αλλά και η φώκαινα και το ρινοδέλφινο είναι τα είδη που για την προστασία τους προτείνονται πάρα πολλές περιοχές για ένταξη στο δίκτυο Natura 2000.

Παράλληλα υπάρχουν και σκόρπιες αναφορές και σε άλλα είδη που διέρχονται από τον θαλάσσιο χώρο, όπως π.χ. κοινό δελφίνι, ζωνοδέλφινο, σταχτοδέλφινο, φυσητήρας, ζιφιός και πτεροφάλαινα (που έμμεσα ή άμεσα αναφέρονται στο Κόκκινο Βιβλίο).

Για το σκέλος προστασίας κάποιων θαλάσσιων θηλαστικών και των χελωνών, οι εξηγήσεις ποικίλλουν. Κάποιες είναι άκρως ενδιαφέρουσες.

Π.χ. μια περιοχή προτάθηκε για ένταξη στο δίκτυο Natura 2000, επειδή, σύμφωνα με κάποιον μελετητή, εκεί «παραμένουν οι αρσενικές Caretta-caretta που ξεχειμωνιάζουν»!

Αυτή είναι σε πολύ αδρές γραμμές η δική μας εκτίμηση από μια πρώτη, πολύ γενική ανάγνωση της πρότασης που βρίσκεται ήδη «σε διαβούλευση». Λογικά θα αποσταλούν και παρατηρήσεις ή και ενστάσεις από αποκεντρωμένες διοικήσεις, δήμους, συλλογικούς φορείς, π.χ. ενώσεις αλιέων (επαγγελματιών ή ερασιτεχνών) κ.λπ.

Το αρνητικό όμως είναι πως η κοινή γνώμη και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι (φορείς, κάτοικοι περιοχών που προτείνονται για ένταξη στο Natura 2000 κ.λπ.) δεν θα το μάθουν ποτέ, αφού παραδόξως έχει επιλεγεί ο τύπος της «κλειστής» μορφής.

Οι απαντήσεις στέλνονται σε μια ηλεκτρονική διεύθυνση (υπηρεσιακό e-mail), και έτσι οι αντιδράσεις ή η όποια κριτική για όλα αυτά θα διαβαστεί μόνο από μια μικρή ομάδα υπηρεσιακών υπαλλήλων ή των μελετητών που προωθούν την πρόταση.

Δημοσιοποίηση
Οι αποκεντρωμένες διοικήσεις όμως, οι φορείς αυτοδιοίκησης, τα επιστημονικά ιδρύματα κ.λπ. (για λόγους διαφάνειας και ενημέρωσης της κοινής γνώμης) θα πρέπει να φροντίσουν τη γνώμη που θα στείλουν στο υπουργείο παράλληλα να την αναρτήσουν και σε μια επισκέψιμη ηλεκτρονική σελίδα (ή στη Διαύγεια).

Πριν από λίγο καιρό, είχαμε παρακολουθήσει πόλεμο ανακοινώσεων για την ενδεχόμενη απαγόρευση πρόσβασης στη διάσημη παραλία του Μύρτου Κεφαλονιάς εξαιτίας μιας θαλασσονυχτερίδας. Εκεί το πρόβλημα είχε δημιουργηθεί από ασυνεννοησία και παραλείψεις της δημοτικής αρχής.

Επειδή μέσω της συγκεκριμένης έκθεσης το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται να προωθηθούν και «διαχειριστικοί κανόνες προστασίας» για τις 100 νέες περιοχές (που ως γνωστόν θα εμπεριέχουν και περιορισμούς δραστηριοτήτων) και η διαδικασία ένταξης νέων περιοχών στο δίκτυο Natrua 2000 που τώρα εποπτεύεται από τον αναπληρωτή υπουργό κ. Τσιρώνη θα πρέπει να διέπεται από απόλυτη διαφάνεια και να χαίρει ευρύτατης κοινωνικής συναίνεσης.

Τι προσέχουν

Στους 39 νέους κωδικούς χέρσου, έκτασης 47.433 εκτάρια (* ένα εκτάριο ισούται με 10.000 τετραγω-νικά μέτρα, δηλαδή 10 στρέμματα) συγκαταλέγονται νέες περιοχές αλλά και επέκταση υφιστάμενων (ειδικότερα στα όρια Φορέων Διαχείρισης Προστατευό-μενων Περιοχών).

Παράλληλα, προτείνονται και 61 νέοι «θαλάσσιοι κωδικοί» (σε παραθαλάσσιες ή θαλάσσιες περιοχές) συνολικής έκτασης 1.931.322 εκταρίων! Σε 39 περιοχές στη στεριά και σε άλλες 61 στη θάλασσα απλώνουν τα «πλοκάμια» του δικτύου NATURA οι υπηρεσίες του υπουργείου Περιβάλλοντος!

Αναλυτικότερα: 28 περιοχές ή συμπλέγματα νησιών προτείνονται ως Τόποι Κοινοτικής Σημασίας, 32 ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας και σε έναν κωδικό παρουσιάζεται ένας συνδυασμός των δύο κατηγοριών. Σε αυτήν τη φάση (θα ακολουθήσουν και επόμενες) η πρόταση περιλαμβάνει ένταξη στο δίκτυο Natura 2000 επιφανειών που ανέρχονται στο 0,36% της χέρσου και το 17,0% των εθνικών χωρικών υδάτων.

Δίκτυο Natura 2000: Ισχύουσα κατάσταση


Χερσαίες περιοχές:

Το Εθνικό Δίκτυο Natura 2000 περιλαμβάνει 403 χερσαίες περιοχές καλύπτοντας το 27,1% της έκτασης της χώρας (35.747,40 km2).

Από τις περιοχές αυτές 226 αφορούν την προστασία τύπων οικοτόπων και ειδών της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (ΕΖΔ), 201 αφορούν την προστασία ειδών ορνιθοπανίδας βάσει της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ (ΖΕΠ), ενώ 24 συνδυάζουν και τα δύο (ΕΖΔ και ΖΕΠ).

Με βάση τα προαναφερθέντα η Ελλάδα είναι στην 7η θέση σε 28 ΚΜ της ΕΕ ως προς το ποσοστό της έκτασης της χώρας που καλύπτει το χερσαίο δίκτυο περιοχών Natura και βρίσκεται περίπου 9 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Στην τελευταία (Απρίλιος 2014, επί στοιχείων που υπεβλήθησαν το 2012) ανασκόπηση της ΕΕ για την εφαρμογή της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ στη χώρα διαπιστώνεται ότι υπάρχουν ακόμη εκκρεμότητες, οι οποίες σε ό,τι αφορά τις χερσαίες περιοχές σχετίζονται κατά κύριο λόγο με είδη συγκεκριμένων ομάδων, όπως μεταξύ άλλων τα είδη χλωρίδας και οι νυχτερίδες.

Θαλάσσιες περιοχές:

Το Εθνικό Δίκτυο Natura 2000 περιλαμβάνει 152 περιοχές με θαλάσσιο τμήμα, εκ των οποίων 16 είναι αμιγώς θαλάσσιες, με συνολική θαλάσσια έκταση 7.198,77 km2. Από τις περιοχές αυτές 96 αφορούν την προστασία τύπων οικοτόπων και ειδών της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (ΕΖΔ) και 66 αφορούν την προστασία ειδών ορνιθοπανίδας βάσει της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ (ΖΕΠ).

Με βάση τα προαναφερθέντα η Ελλάδα είναι στη 10η θέση σε 23 ΚΜ της ΕΕ ως προς το ποσοστό της έκτασης της χώρας που καλύπτει το θαλάσσιο τμήμα περιοχών του δικτύου Natura. Σε επίπεδο έκτασης κάλυψης θαλάσσιας περιοχής η Ελλάδα βρίσκεται περίπου 6.800 km2 χαμηλότερα από τον μέσο όρο των 23 ΚΜ της ΕΕ που βρέχονται από θάλασσα.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
ethnos.gr



http://ergon-consultants.gr/index.php/ypirisies/alles/taktopoiisiafthaireton.html