Σε μια ταχύτατα μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας, που αναπόφευκτα ακολουθεί τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, αποκτά πιεστικό χαρακτήρα το ζήτημα των δεξιοτήτων που απαιτούνται για μια καλή επαγγελματική πορεία. Ο λόγος είναι ότι οι δεξιότητες αφορούν όλους, αυτούς που ήδη εργάζονται, εκείνους που αναζητούν μια δουλειά, αλλά και τα παιδιά που πηγαίνουν σχολείο. Διότι δεν περιορίζονται στον εργασιακό τομέα. Αν και δεν θα αναλύσουμε αυτή την παράμετρο εδώ, αξίζει να σημειωθεί, ώστε να έχει κανείς πλήρη εικόνα της σπουδαιότητάς τους, ότι οι δεξιότητες αφορούν τη συνολική προσωπικότητα ενός ανθρώπου και επηρεάζουν σημαντικά τη ζωή του και εκτός της επαγγελματικής δραστηριότητας.
Ποιες όμως είναι οι απαραίτητες δεξιότητες σε έναν κόσμο, όπου, όπως παρατηρούν οι Winthrop & McGivney[1], οι νέοι θα πρέπει να εστιάζουν στο πώς να χρησιμοποιούν αυτά που γνωρίζουν και όχι απλώς να επιδιώκουν την κατοχή γνώσης;
Η απάντηση δεν βρίσκεται σε κάποιες μεμονωμένες δεξιότητες, αλλά σε αυτό που ονομάζεται «εύρος δεξιοτήτων». Οι Winthrop & McGivney ξεκαθαρίζουν ότι αυτό το «εύρος δεξιοτήτων» δεν περιλαμβάνει μονάχα τις βασικές δεξιότητες (π.χ. ικανότητα γραφής και ανάγνωσης, αριθμητική, βασικές γνώσεις), αλλά και δεξιότητες ψηφιακής γνώσης, ευελιξία, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων κτλ.
Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται ο σύγχρονος άνθρωπος να λειτουργήσει συμπληρωματικά στην τεχνολογία. Από τη στιγμή που η αυτοματοποίηση αντικαθιστά τον άνθρωπο ολοένα και περισσότερο σε μορφές εργασίας που διακρίνονται για τον επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα τους, η σύγχρονη ψηφιακή οικονομία, σημειώνουν οι Winthrop & McGivney, απαιτεί ικανότητες ανάλυσης, φιλτραρίσματος και δημιουργίας νοήματος από τον τεράστιο όγκο πληροφοριών που βρίσκονται στο διαδίκτυο. Ως εκ τούτου, χρειάζονται επιπλέον ικανότητα σύνθετης, αλλά και δημιουργικής σκέψης, καθώς και ψηφιακός αλφαβητισμός.
Σχετικά με το τι περιλαμβάνει ο ψηφιακός αλφαβητισμός, μιας και σήμερα είναι ιδιαίτερα σημαντικός, μπορούμε να δούμε το σχέδιο που έχει δημοσιεύσει το Ίδρυμα Mozila [2]:
[1] Rebecca Winthrop and Eileen McGivney, Skills for a Changing World, May 20, 2016.
[2] Mozilla. “Why Mozilla Cares about Web Literacy.” Accessed May 2, 2015. http://mozilla.github.io/webmaker-whitepaper/.
Ποιες όμως είναι οι απαραίτητες δεξιότητες σε έναν κόσμο, όπου, όπως παρατηρούν οι Winthrop & McGivney[1], οι νέοι θα πρέπει να εστιάζουν στο πώς να χρησιμοποιούν αυτά που γνωρίζουν και όχι απλώς να επιδιώκουν την κατοχή γνώσης;
Η απάντηση δεν βρίσκεται σε κάποιες μεμονωμένες δεξιότητες, αλλά σε αυτό που ονομάζεται «εύρος δεξιοτήτων». Οι Winthrop & McGivney ξεκαθαρίζουν ότι αυτό το «εύρος δεξιοτήτων» δεν περιλαμβάνει μονάχα τις βασικές δεξιότητες (π.χ. ικανότητα γραφής και ανάγνωσης, αριθμητική, βασικές γνώσεις), αλλά και δεξιότητες ψηφιακής γνώσης, ευελιξία, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων κτλ.
Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται ο σύγχρονος άνθρωπος να λειτουργήσει συμπληρωματικά στην τεχνολογία. Από τη στιγμή που η αυτοματοποίηση αντικαθιστά τον άνθρωπο ολοένα και περισσότερο σε μορφές εργασίας που διακρίνονται για τον επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα τους, η σύγχρονη ψηφιακή οικονομία, σημειώνουν οι Winthrop & McGivney, απαιτεί ικανότητες ανάλυσης, φιλτραρίσματος και δημιουργίας νοήματος από τον τεράστιο όγκο πληροφοριών που βρίσκονται στο διαδίκτυο. Ως εκ τούτου, χρειάζονται επιπλέον ικανότητα σύνθετης, αλλά και δημιουργικής σκέψης, καθώς και ψηφιακός αλφαβητισμός.
Σχετικά με το τι περιλαμβάνει ο ψηφιακός αλφαβητισμός, μιας και σήμερα είναι ιδιαίτερα σημαντικός, μπορούμε να δούμε το σχέδιο που έχει δημοσιεύσει το Ίδρυμα Mozila [2]:
[1] Rebecca Winthrop and Eileen McGivney, Skills for a Changing World, May 20, 2016.
[2] Mozilla. “Why Mozilla Cares about Web Literacy.” Accessed May 2, 2015. http://mozilla.github.io/webmaker-whitepaper/.
Βέβαια, πέρα από τις παραπάνω δεξιότητες, απαιτούνται κι εκείνες που συχνά αναφέρονται, όπως η ικανότητα επικοινωνίας, η εργασιακή ηθική, αλλά και η αξιοπιστία. Όσο για το ποιες θα προτιμήσει μια εταιρία, αυτό δεν είναι και τόσο προβλέψιμο. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Google, που αναφέρουν οι Winthrop & McGivney, όπου την παρούσα περίοδο η εταιρία αναζητά υπαλλήλους με δεξιότητες στην ικανότητα μάθησης και την ηγεσία.
Στο σημείο αυτό, είναι απαραίτητο να σημειωθεί κάτι σημαντικό. Οι δεξιότητες αυτές δεν πρέπει (και δεν γίνεται) να αναπτυχθούν η μία ανεξάρτητα από την άλλη. Αν και αυτό φαίνεται ευνόητο, χρειάζεται να επισημανθεί, διότι υπάρχει ο κίνδυνος να θεωρηθεί ότι έχουμε το περιθώριο να εστιάσουμε σε κάποια ή κάποιες από αυτές και να αγνοήσουμε τις υπόλοιπες. Είναι όμως τόσο στενά αλληλεξαρτώμενες, ώστε, αν δεν αναπτυχθεί μία είναι δύσκολο να υπάρξει ουσιαστική, αποτελεσματική χρήση κάποιας άλλης.
Τέλος, χρειάζεται να επισημανθεί ότι δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη λίστα δεξιοτήτων, την οποία μπορεί να συμβουλευτεί όποιος επιθυμεί. Ο λόγος είναι η συνεχής μεταβολή τους, εξαιτίας των αλλαγών που λαμβάνουν χώρα στην αγορά εργασίας. Μάλιστα, σύμφωνα με το TheFutureofJobs[1], κατά μέσο όρο, μέχρι το 2020, το ένα τρίτο των βασικών δεξιοτήτων που θα απαιτούνται δεν θεωρούνται σήμερα ως βασικές. Ως εκ τούτου, ανάλογα με το πού βρίσκεται κανείς επαγγελματικά και, φυσικά, το τι επιδιώκει, θα πρέπει να βρίσκεται σε εγρήγορση και να είναι πρόθυμος να μαθαίνει ώστε να προσαρμόζεται στις εκάστοτε ανάγκες – όσο εύκολο ή, κυρίως, δύσκολο μπορεί να είναι κάτι τέτοιο.
[1] World Economic Forum, The Future of Jobs, January 2016
